مجتمع آموزش عالی تاریخ سیره و تمدن اسلامی
جستجو
Close this search box.

شيخ ابوجعفر محمد بن حسن بن علي بن حسن معروف به شيخ الطائفه و مشهور به شيخ طوسي (ره) در رمضان سال 385 قمری در طوس متولد شد[1].  از دوران جواني او اطلاع زيادي در دست نيست اما به مجرد ورود به بغداد درسال 408 قمری در درس شيخ مفيد (ره) حضور يافت [2] كه خود نشانگر توانايي علمي اوست .به مدت 5 سال ازشيخ مفيد بهره برد.

پس ازرحلت شيخ، در سال 413 قمری زعامت شيعه به سيد مرتضي رسيد[3] . شيخ طوسي در كلام ، فقه ، اصول و تفسير از سيد مرتضي و در حديث از  شیخ مفيد، غضائري، ابن عبدون و ابن صلت اهوازي بهره برد [4]. بعد از رحلت سيد مرتضي درسال 436 قمری، شيخ طوسي زعامت و رهبري تشيع را عهده دار گرديد . شهرت علمي و تسلط شيخ بر علوم عقلي و نقلي باعث كه خليفه وقت عباسي (القائم) كرسي تدريس كلام را كه به بزرگ ترين دانشمند مملكت واگذار مي شد به اوسپرد [5].رهبري او بر جامعه شيعه تا سال 447 قمری يعني سال ورود طغرل سلجوقي ادامه داشت تا اين كه متعصبين اهل سنت به كتابخانه و منزل شيخ حمله كردند و آن را به آتش كشيدند .[6]  به ناچار شيخ به سال 448  قمری بغداد را به سوي نجف كه تا اين زمان قريةكوچكي بيش نبود، ترك كرد.[7]بعد از ورود شيخ، محفل درس تشكيل شد و كم كم علما در نجف گرد آمدند و حوزه علمية نجف شكل گرفت.

 

اسحق بن بابويه قمي، ابوالصلاح حلبي، ابوعلي طوسي (فرزند )ابن البراج، شهرآشوب، المقري رازي، كراجكي ، ابن فتح جرجاني،  جعفربن علي حسيني وناصربن رضا علوي از شاگردان اويند.[8] شيخ طوسي در كتاب فهرست از 46 اثر خود نام برده است.وی در حديث(تهذيب الاحكام واستبصار) در رجال( كتاب الرجال ، فهرست و اختيار الرجال) در فقه(النهايه ، الخلاف والمبسوط في الفقه) در كلام( تلخيص الشافي) در تفسير( تبيان في تفسير القران و مسائل الدمشقيه) در تاريخ( مختصر اخبار مختار و مقتل الحسين) ودر ادعيه( مصباح المتهجد) ودر اصول( العده في اصول الفقه) را از خود به يادگار گذاشته است.[9]

 

شيخ طوسي(ره) پس از 75 سال عمر پر بار در 22 محرم الحرام سال 460 قمری در نجف اشرف دار فاني را وداع گفت و بنابر وصيت خودش در خانه اش به خاك سپرد شد.[10]   



1-روضات الجنات،  محمد باقر خوانساري ، ج6، دار الاسلاميه بيروت 1991، ص201 و  اعيان الشيعه، محسن امين، ج9، دارالتعارف للمطبوعات  بيروت 1406، ص159.

2- روضات الجنات 202  و  اعيان الشيعه 159.   

3– اعيان الشيعه 159.

4- اعيان الشيعه 160 .

5-قاموس الرجال  محمد تقي تستري، 3/358 .

6- لسان الميزان ، ابن حجر عسقلاني  ،دار الاحياءالتراث العربي  بيروت 1995. ج6ص52 و المنتظم  ابن جوزي  تحقييق مرعشلي، ج9ص385.مهاجرت شيخ در سال 448 قمری صورت گرفت اما كتابخانه و كرسي او در سال 449 قمری سوزانده شد .(ابن جوزي همان )

7-اعلام،قابوس تراجم  ، خيرالدين الزركلي  دار العلم الملايين  بيروت چاپ دهم 1992 ج7، ص84. اعيا ن الشيعه 166

8- اعيان الشيع ، همان.

9- فهرست كتب الشيعه،  شيخ طوسي ،نشر الفقاهه 1417،ص447 و 451. روضات الجنات  202تا231 و اعيان الشيعه 160تا166.

10-البدايه والنهايه  ابن كثير،  موسسه التاريخ العربي  بيروت، ج12،ص119.اعلام 7/84.المنتظم، همان، اعيان الشيعه 166 و روضات الجنات 201 و 230.

 

 

 

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *