چکیده
تربیت اولاد همواره یکی از دغدغه های مهم و اساسی بشریت بوده و هست. از آنجا که گفتار و رفتار اهل بیت براساس خواست و اراده خداوند شکل گرفته است، به گونه ای که همه رفتار و گفتار آنان مستند به وحی الهی و «جامع کلمه ها» است و در این حوزه قابل تفسیر و تبیین می باشند. پس سیره تربیتی ایشان بهترین شیوه و روش در مورد تربیت فرزندان است.
سیره اهل بیت (علیهم السلام) مشتمل بر قول و فعل اهل بیت (علیهم السلام) است. برای استخراج سیره تربیتی اهل بیت (علیهم السلام) نسبت به فرزندان شان، قرآن، روایات اهل بیت (علیهم السلام)، تاریخ اسلامی و کتاب مناقب مراجعه کرده و با بررسی گزاره های مذکور در این منابع، اصول کلی و روش های کلی و جزئی را استخراج کرده ایم.
مجموع یافته های این تحقیق عبارتند از:
1- نگاه نسبت به فرزند: برنامه ریزی دقیق و صحیح برای فرزند و به کار گیری آن مبتنی بر باورها و نگرش ها است. پس از شناخت و موقعیت این عضو جدید، می توان درباره آینده او تصمیم بهتری گرفت. برای اهمیت و منزلت فرزندان سخنانی به شعر و نثر گرفته، مانند: فرزندان ما در میان ما جگرهای مایند؛ یا: فرزندان ما میوه های دل ما هستند. در منطق امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرزند آدمی تمام وجود او و مظهر و نمایشگر او است. طبق آن درباره او تصمیمات می گرفتند.
2- تربیت یعنی پرورش استعدادهای درونی کودک، نه تزریق کردن استعدادها. تربیت دینی یعنی شکوفا کردن استعدادهای درونی و فطری انسان. امیر بیان، علی (علی السلام) در انگیزه و هدف فرستادن پیامبران الهی برای مردم می فرمایند: پیامبران شان را در میان آنها مبعوث ساخت و پی درپی رسولان خود را به سوی آنان فرستاد تا پیمان فطرت را در میان آنها مطالبه نمایند. تمام تعالیم دینی و دستوراتی که برای تربیت انسان از ناحیه وحی به وسیله پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و امامان رسیده است، ریشه در فطرت و ذات دارد. بنابراین، در امر تربیت شکوفا نمودن استعدادهای دورنی کودک مهم است، نه تزریق استعدادها.
3- پرورش افکار و نظریات کودک: تقویت اعتقادات (مانند توحید، نبوت، امامت و قیامت)، بیان کردن خط مشی زندگی فردی (مانند صبر، تقوا، استقامت و تلاش، پرهیز از امور نامربوط، عاقبت نگری، وقت شناسی، تحمل سختی ها در راه خدا) و اجتماعی (مانند مسؤلیت اجتماعی، امر به معروف و نهی از منکر، یاری مستمندان، آداب سختی معاشرت و هم نیشنی).
4- جلوگیری از زمینه های انحراف در کودک: از طریق محبت ورزی، احترام و تکریم، شخصیت دادن، احساس مسؤلیت، توجه به روزی حلال و … .
5- پرورش روحیه عمل گرایی: آموزش قرآن، عادت دادن قرائت قرآن، آموزش نماز و روزه داری، شرکت دادن در جلسات دعا و ذکر، آموزش دعا و ذکر، آموزش آداب و … .
6- مراقبت دائم بر گفتار و رفتار کودک: نظارت دقیق بر زندگی فردی و اجتماعی فرزند، لباس، غدا، توجه به رفت و آمدها، و نشست و برخاست ها و … .
7- مراقبت دائم بر گفتار و رفتار کودک: نظارت دقیق بر زندگی فردی و اجتماعی فرزند، لباس، غدا، توجه دادن به رفت و آمدها و نشست و برخاست ها و … .
کلیدواژه ها: روش های تربیتی، اهل بیت، سیره، مراحل تربیت، الکوها، فرزندان.
