شفقنا- حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی تصریح کرد: یکی از نقش‌های مهم حضرت زهرا(س) تعصب‌شکنی‌ها است که کمتر مورد بحث قرار گرفته، ایشان در جامعه‌ای متولد شدند و رشد کردند که تعصبات در اوج قرار داشت.
یک کارشناس مذهبی با بیان اینکه ریشه همه خیرات دنیا به حضرت زهرا(س) باز می‌گردد، گفت: حضرت زهرا(س) مبارکه است چون پیامبر(ص) همین یک دختر را داشتند اما ۲۵۰ سال حیات ائمه(س) به برکت وجودی ایشان بوده و پس از آن نیز امام عصر(عج) از نسل آن یگانه بانوی عالم بشریت(س) هستند.
به گزارش شفقنا از آستان‌نیوز، به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت حضرت زهرای مرضیه(س) و به منظور بررسی عظمت جایگاه و شان بضعه‌الرسول(ص) و چرایی داغدار بودنِ تاریخی شیعه در شهادت یگانه بانوی عالم امکان، با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر ناصر رفیعی، کارشناس مذهبی و استاد حوزه علمیه گفتگویی ترتیب داده‌ایم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود:
حضرت صدیقه کبری(س) در نگاه پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) چه جایگاهی دارند و این شان و عظمت با چه کیفیتی تبیین شده است؟
درباره فضائل حضرت زهرای مرضیه(س) مرور روایات نبوی(ص) و نیز ائمه(ع) راهگشا است؛ چنان که رسول خدا(ص) می‌فرمایند: وقتی قرار شد من با مسیحیان نجران مباهله کنم، خداوند به من فرمود: علی(ع)، فاطمه(ع) و حسن(ع) و حسین(ع) را با خود ببر! همچنین پیامبر(ص) فرمودند: غضب فاطمه(س) غضب من و رضای او رضای من است. ائمه(ع) نیز تاکید دارند: مادر ما صدّیقه است. صفت صدّیقه درباره حضرت مریم(س) در قرآن آمده و این صفت بر صیغه مبالغه است یعنی انسانی که اهل راستی و درستی است و بر مدار حق موضع‌گیری می‌کند.
ائمه اطهار(ع) به عنوان کسانی که الگوی عالم و امام معصوم هستند همگی حضرت زهرا(س) را به عنوان محور و الگو و سبب افتخار خود معرفی کرده‌اند، چنان که امیرالمومنین(ع) در نامه ۲۸ نهج البلاغه به معاویه می‌نویسند: زهرا(س) از ما است و در جای دیگر می‌فرمایند: من به زهرا(س) و پدرش افتخار می‌کنم. همچنین، امام سجاد(س) در شام و هنگام معرفی خود می‌فرمایند: حضرت زهرا(س) از ما است؛ علاوه بر این، ائمه(ع) در بسیاری از موارد و برای بیان نظرات خود می‌گفتند: در مصحف مادرمان حضرت زهرا(س) چنین است!
یکی از القاب و اوصافی که حضرت زهرا(س) به آن شهرت دارند و شناخته می‌شوند «مبارکه» است، چرا در لسان روایات ایشان مبارکه معرفی شده‌اند؟
از برکات وجودی حضرت زهرا(س) آن است که ائمه(ع) از نسل ایشان هستند، همچنین است سادات جهان که از ذریه زهرای مرضیه(س) هستند؛ اینکه ایشان را مبارکه می‌خوانیم یعنی عامل برکت و خیرات بسیارند؛ از برکت زمانی سخن می‌گوییم که چیزی کم باشد اما آثار بسیار داشته باشد، هر چه در ظاهر کم اما آثارش بسیار باشد برکت دارد؛ حضرت زهرا(س) مبارکه است چون پیامبر(ص) همین یک دختر را داشتند اما ۲۵۰ سال حیات ائمه(س) به برکت وجودی ایشان بوده و پس از آن نیز امام عصر(عج) از نسل آن یگانه بانوی عالم بشریت(س) هستند.
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: دخترم! امت اسلام چند افتخار دارد … یک افتخار آنکه برترین انبیاء و خاتم آنها، رسول آنها است و او پدر تو است (پیامبر(ص) تمام‌قد مقابل حضرت زهرا(س) می‌ایستادند!)؛ دومین افتخار این امت آن است که بهترین وصی الهی، یعنی علی‌بن ابیطالب(ع) به آنها تعلق دارد و او شوهر تو است و سوم آنکه دو سید و بزرگ جوانان اهل بهشت از آنها است و آن دو آقا فرزندان تو هستند و نهایتا آنکه منجی عالم بشریت(عج) فرزند تو است … این یعنی ریشه همه خیرات دنیا به حضرت زهرا(س) باز می‌گردد؛ ایشان حلقه وصل امامت و نبوت و حلقه وصل خاندان نبوت به سادات هستند، باطن سوره کوثر و باطن سوره قدر فاطمه زهرا(س) است!
در لسان روایات و نیز نقل بزرگان از سیره عبادی حضرت زهرا(س) با اوصافی خاص یاد می‌شود، چه امتیازی در عبادات ایشان است که در معنویت صدیقه کبری(س) را بی‌بدیل کرده است؟ الگوگیری از این خصیصه فاطمی(س) امروز چه گره‌هایی را از ما باز می‌کند؟
از نکات قابل توجه در سیره عبودی و معنوی حضرت زهرا(س) خشوع است؛ خشوع یعنی توجه قلبی که غالب ما در این باره دچار مشکل هستیم، مرحوم علامه طباطبایی(ره) می‌فرماید: خشوع یعنی انسان، مقهور در مقابل قاهر و عبد در مقابل معبود بود باشد. باید توجه داشت چند چیز در زندگی خشوع می‌آورد؛ ازجمله آنها توجه به اینکه خدا ناظر ما است، یاد قیامت و مناجات به یاد خدا.
مرحوم علامه مجلسی(ره) در جلد ۸۷ بحارالانوار دعاهای حضرت زهرا(س) را آورده که ایشان برای هر روز هفته دعایی خاص داشته‌اند، این دعاها جدای از ادعیه روزهای هفته در مفاتیح الجنان است؛ فاطمه‌ای که امام سجاد(ع) فرمودند: پدرم روز عاشورا من را در آغوش گرفت و فرمود: پسرم! دعایی را به تو یاد می‌دهم که مادرم فاطمه(ع) به من آموخته است و آن دعا را پیامبر(ص) به مادرم و خدای متعال به پیامبر(ص) یاد داده است … این یعنی کربلا هم با دعای حضرت زهرا(س) نورانیت گرفته است!
نماز و عبادت و خشوع حضرت فاطمه(س) و مناجات‌هایشان با خدا بی‌نظیر است، خشوع یعنی حساسیت، تاثیرپذیری و عکس العمل مناسب در برابر خدا و توجه داشتن به حضرت حق، خشوع باید قلبی باشد پیامبر(ص) فرمودند برخی خشوع منافقانه دارند، یعنی ظاهرشان با خدا است و قلب‌شان نه!، قرآن می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ* الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ». امام حسن(ع) می‌فرمایند: گاهی مادرم از شب تا اذان صبح به عبادت مشغول بود … این در حالی است که ایشان چهار فرزند و مشغله‌های بسیار داشتند و به دفاع از ولایت هم برخاستند، اما هیچ یک از آنها حضرت صدیقه کبری(س) را از عبادت بازنمی‌داشت.
آیا در سیره نظری حضرت زهرا(س) درباره ملاک‌های شیعه واقعی بودن، تصریحاتی وجود دارد؟ نظر ایشان در این باره چیست؟
خانمی محضر حضرت زهرا(س) رسید و عرضه کرد: همسرم دغدغه‌مند است و می‌خواهد بداند آیا جزء شیعیان شما است یا نه؟ ملاک شیعه بودن چیست؟ حضرت صدیقه کبری(س) در پاسخ فرمودند: به همسرت بگو اگر هر چه را ما امر می‌کنیم، اطاعت می‌کنی و از آنچه شما را نهی می‌کنیم، پرهیز می‌کنی، شیعه راستین هستی وگرنه جزء آنها نیستی!
وقتی آن زن، سخن حضرت فاطمه(س) را برای همسرش بازگو کرد، مرد دردمند شد و همسرش را مجدد به محضر ایشان فرستاد؛ حضرت زهرا(س) این بار فرمودند: به همسرت بگو شیعیان ما از برگزیدگان اهل بهشت هستند، ما همه شیعیان را به خاطر حب خودمان جمع می‌کنیم و نزد خود می‌آوریم.
شاید سوال پیش آید جمع بین این دو سخن چگونه است؟ حضرت زهرا(س) در ادامه فرمودند: … اما شیعیان ما از گناهان با سه چیز پاک می‌شوند: بلایا، شداید دنیوی و سختی‌های اخروی.
قرآن از حضرت زهرا(س) به کوثر یعنی خیر کثیر تعبیر کرده است، از وجوه اثرگذار این خیر کثیر در عرصه اجتماعی چیست؟
ازجمله این اثرگذاری تعصب‌شکنی‌های حضرت زهرا(س) در جامعه است؛ تعصب یعنی تحجر و اجازه فهم به خود ندادن و بر غیرمنقطی‌ترین درخواست‌ها و تفکرات پافشاری کردن، انسان‌های متحجر حق را نمی‌پذیرند!
یکی از نقش‌های مهم حضرت زهرا(س) تعصب‌شکنی‌ها است که کمتر مورد بحث قرار گرفته، ایشان در جامعه‌ای متولد شدند و رشد کردند که تعصبات در اوج قرار داشت اما ولادت، ازدواج، دفاع از ولایت امیرالمومنین(ع)، خطبه‌ها، حضور در صحنه‌های اجتماعی، احترامی که رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) نسبت به ایشان قائل بودند، عنایتی که فرزندان نسبت به مادرشان داشتند، بسیاری از تعصبات را در جامعه عرب آن روزگار شکست.
یکی از تعصب شکنی‌های حضرت زهرا(س) حضور در جامعه بود آنها در جامعه‌ای که می‌گفتند فقط پسر فرزند و اولاد ما است و دختر را فرزند خود نمی‌دانستند! ایشان این تعصب را که زن نمی‌تواند مدافع حریم ولایت باشد، شکست! حضرت زهرا(س) خطبه خواند و برای دفاع از امیرالمومنین(ع) احتجاج کرد، به اُحد و بقیع و دیگر جاها رفت، خطبه ایشان در مسجدالنبی(ص) در پوشش کامل و در حین عفاف و حجاب ایراد شده است.
باید توجه داشت برای آنکه تعصبات و سنت‌های جاهلی شکسته شود، الگویی عملی نیاز بود الگویی که حضرت فاطمه(س) عینیت آن بودند، از این رو، آیات و روایات و تعابیری که درباره جایگاه و مقام زنان بیان شده است در زندگی حضرت زهرا(س) عینیت یافته است.
اگر بخواهید آموزه‌ای از زندگی حضرت زهرا(س) را بیان کنید که بتواند از امروز جامعه ما گره‌های بسیار باز کند، بر چه مواضعی از سیره فاطمی(س) دست می‌گذارید و آن را مورد تاکید دارید؟
حضرت امیرالمومنین(ع) در روز پایانی عمر حضرت زهرا(س) در کنار بستر ایشان نشستند، حضرت فاطمه(س) خطاب به ایشان گفتند: پسرعمو! (معمولا مولای متقیان(ع) را پسرعمو خطاب می‌کردند) سه چیز در زندگی من با تو نبود … اولین آنها خیانت(من در زندگی تو امانتدار بودم)، دوم به تو دروغ نگفتم و سوم آنکه از روزی که همسرت شدم، با تو مخالفت نکردم!
اگر همین سه اصل در زندگی امروزی ما پیاده شود، بسیاری از مشکلات ما ریشه‌کَن می‌شود؛ خیانت ها و دروغ‌ها ما را دردمند کرده است؛ در حدیث است برای شناخت افراد به طول رکوع و سجده‌هایشان نگاه نکنید بلکه صداقت و امانتداری آنها را بررسی کنید.
