ابوالعباس احمد بن علي بن عبدالقادر بعلبكي مصري ملقب به تقي‌الدين و مشهور به مِقريزي از نامورترین مورخان تاریخ مصر در سده های هشتم و نهم هجری قمری است،وی منسوب به محله مقارزه در بعلبک لبنان بودهو جدّ اعلای او ابراهیم از محدّثان بزرگ آن دیار به شمار می‌آمده است و به سبب شهرت وی فرزندانش نیز به آن مکان منسوب شده اند.[1] او در سال 766 قمری در قاهره مصر بهدنیا آمد و تحت تربیت جدّ مادریش، معروف به ابن صائغ حنفی، قرار گرفت و حافظ قرآن گردید[2].
دوران حیات مقریزی معاصر با سال های پایانی دولت ممالیک بحری (648 ـ 792 هجری قمری) و آغاز حاکمیت ممالیک برجی و چرکسی(782-922 هـجری قمری) است که بر مصر و شام حکومت می کردند[3]وی در این دوران برای فرا گرفتن علوم و دانش های زمان خویش، به سرزمین‌هایی چون مکّه و دمشق سفر نمود و نزد استادان فراوانی، شاگردی نمود[4]. برخی شمار استادان و شیوخ او را تا 600 تن دانسته‌اند، چنانچه ازعبدالرحمن بن خلدون به عنوان یکی از بارزترین استادان وی یاد شده است[5].با این که از مقریزی به عنوان تاریخ نگار مصر یاد می شود و به حق باید گفت وی یکی از تاریخ‌نگاران منصف اهل سنّت است که در آغاز حنفي مذهب بود و در آخر عمر به شافعي گراييد[6]؛ اما آثار وی محدود به تاریخ مصر نیست بلکه در علوم و فنون گوناگون نیز از خود اثر به یادگار گذاشته استتا جایی كه آثار وی به دويست مجلد ميرسد[7]. تاريخ مصر، مشاهير مصر، دُرَرُالعُقودُ الفريده و المواعظ از آن جملهاند. وی پس از گذراندن عمر خویش در کسب و نشر دانش و علوم اسلامی و تألیف کتاب های فراوان و بر عهده داشتن عنوان‌های دینی و دولتی هم چون: قاضی، محتسب، مدرّس و امامت جماعت مسجد جامع حاکم[8] در شانزدهم رمضان سال845 هجری در سن 80 سالگي در قاهره درگذشت.[9]
محمد بن عبد الرحمن السخاوی ، الضوء اللامع لأهل القرن التاسع، بیروت، دار الجیل، الطبعه الاولی،1992م، ج 1،الجزء الثانی؛ ص .21.[1]
[3].کلیفورد ادموند باسورت، سلسله های اسلامی، ترجمه فریدون بدره ای، تهران ،بنیاد فرهنگ ایران،1349ش، ص 105[3]
. محمد بن علی الشوکانی ، البدر الطالع بمحاسن من بعد القرن السابع، بیروت، دارالمعرفة، الطبعة الاولی، 1348 ق، ج 1، ص 80.[4]
