نحوه مدیریت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بر فدک – قبل از غصب آن – چگونه بود؟
سخن تاریخ: بر اساس گزارش‌های معتبر تفسیری، روایی و تاریخی، منطقه فدک بدون نبرد به دست مسلمانان افتاد و به دستور خدا و در پی نزول «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ وَ الْمِسْکینَ وَ ابْنَ السَّبیلِ وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذیرا»؛[1] پیامبر(ص) در زمان حیات‌شان این منطقه را به دخترش بخشید.[2]
به دنبال این بخشش، حضرت فاطمه(س) مدیریت این منطقه را به عهده گرفت. از آن‌جا که فدک منطقه‌ای وسیع و دور از مدینه بود، حضرتشان برای مدیریت آن‌جا وکیلی را معین نمود و آن وکیل تا زمان رحلت پیامبر(ص) در فدک حضور داشت.
بر اساس گزارش نقل‌شده‌ای از امام صادق(ع)، هنگامی که مردم با ابوبکر بیعت کردند، وی وکیل حضرت فاطمه(س) را از فدک اخراج کرد و در پی آن بود که فاطمه(س) همراه برخی زنان قریش به مسجدالنبی(ص) رفته و از ابابکر علت اخراج وکیل‌شان را پرسید، و خاطرنشان فرمود که در زمان زندگی رسول خدا(ص)، هیچ فرد دیگری در مدیریت منطقه فدک دخالت نداشتند.[3]
البته در گزارش‌های تاریخی – مانند بسیاری از گزارش‌های مشابه – به تمام جزئیات فعالیت کشاورزی در سرزمین فدک و نحوه‌ی تقسیم زمین‌ها و کارها میان کارگران و کشاورزان پرداخته نشده است. با این وجود، مسلم است افرادی که در آن منطقه برای حضرت فاطمه(س) کار می‌کردند، هیچ ظلم و ستمی به آنان نمی‌شد.
[1]. اسراء، 26.
[2]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، تهرانی، شیخ آقابزرگ، تحقیق، قصیر عاملی، احمد، ج 6، ص 468، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
[3]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: موسوی جزائری، سید طیب، ج 2، ص 155، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص 183، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
