چکیده
مذهب شیعه از دیرباز در کشور افغانستان حضور داشته اما در قوانین اساسی نظام¬های پیشین جایگاه مشخص نداشته است. از این رو، بحران هویت یکی از چالش ها و دغدغه های فکری شیعیان شناخته شده و همواره از حقوق سیاسی و مذهبی خویش محروم بودند، اما مردم شیعه پس از سالها محرومیت، توانستند هویت مذهب و فقه شیعه را تا حدودی در قانون اساسی تثبیت نمایند. در این تحقیق سعی شده است تا این پرسش را را پاسخ دهد که زمینه ها، عوامل و پیامدهای رسمیت یافتن مذهب شیعه در افغانستان چیست؟
هویت یابی مذهب شیعه در افغانستان، به وسیله عالمان دینی بسترسازی شده و حضور شیعیان در سنگرهای جهاد در برابر نیروهای ارتش سرخ، این فرایند را تسریع بخشید. با حضور نمایندگان شیعه در اجلاس «بن» جهت شکل گیری نظام سیاسی جدید، بار دیگر فرایند رسمیت مذهب شیعه در محافل سیاسی مطرح گردیده و حضور سازمان¬های بین المللی در افغانستان همچنین تجربه های تلخ گذشته مبنی بر عدم سهم¬گیری شیعیان در نظام های پیشین، نگرش جدید برای اهل سنت به وجود آورد تا از طریق انعطاف¬پذیری سیاسی و روحیه تعامل به خواسته های مردم شیعه توجه نمایند.
تلاش¬های پیگیر شورای علمای شیعه و سایر نخبگان سیاسی، فضای به وجود آمده را مغنتم شمرده جایگاه مذهب شیعه را تا حدودی در قانون اساسی مشخص نموده¬اند.
رسمیت یافتن مذهب شیعه در قانون اساسی جدید، سبب گسترش فقه اسلامی در حوزه های اجرا و قضاوت گردیده و محاکم افغانستانف دعاوی اهل تشیع را مطابق فقه جعفری حل و فصل می¬نمایند. تحکیم وحدت ملی و ایجاد همدلی بین پیراوان مذاهب اسلامی از دیگر پیامدها، شمرده می شود.
اهمیت موضوع، نگارنده را واداشت تا پیشنهاداتی را مبنی بر برجسته¬سازی و نهادینه¬شدن جایگاه مذهب شیعه هم در قانون اساسی کشور و هم در باورها و افکار عمومی ملت و مردم افغانستان، ارائه نماید.
کلید واژه ها: مذهب شیعه، زمینه ها، عوامل، پیامدها، رسمیت، هویت، افغانستان، قانون اساسی، حقوق سیاسی.
