چکیده:
با توجه به ماهیت هویت بخشی فرهنگی، سیاسی و…دانش تاریخ، تاریخ نگاری در افغانستان از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده است، چنانکه حاکمان افغانی ، با درک این مهم، جهت پی گیری و رسیدن به اهدافی خاص مستقیا وارد این عرصه شده و موسساتی را جهت تدوین تاریخ افغانستان دایر نموده اند.اما تنها امر مهمی که در این بین مجهور مانده پایبندی به اصول و مبانی علمی تاریخ نگاری است.
عبدالحی حبیبی به عنوان عضو و مسئول فعال انجمن دولتی تاریخ افغانستان یکی از مورخین پرکار و موثر به حساب می آید. به همین منظور در این پژوهش، تاریخ نگاری وی از جنبه های ساختاری و محتوای مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بخش ساختاری روند پژوهش تاریخی ایشان در قاالب سه گانه تاریخنگری و مطالب مرتبط با آنها مطرح شده و نقاط قوت و ضعف تاریخ نگری ایشان در چارچوب اصول و مبنای تاریخ نگری علمی مشخص گردیده است. در بررسی تحلیل محتوای تاریخ نگری حبیبی،به شکل کلی اندیشه های محوری و قابل توجه ایشان به منظور آشنایی با ساختار ذهنی و فکری وی مورد بررسی قرار گرفته است.
حبیبی در مرحله گردآوری داده ها و بهره مندی از منابع مختلف و دانش های کمکی تاریخ موفق عمل نموده و در مرحله دوم کمتر وارد عرصه ارزیابی منابع خود شده است. اما در خصوص تحلیل و تفسیر داده ها و طرح ایده ها و اندیشه ها به میزان قابل توجهی متاثر از عنصر ذهنیت گردیده و درجه عینیت بخشی آثار خود را کاهش داده است.
مراحل و نتایج مذگور با رویکرد توصیفی-تحلیلی و بررسی استقرایی در آثار حبیبی اعم از کتاب و مقاله ممکن گذدید و امید است که این پژوهش فتح بابی باشد جهت آغاز بررسی های تاریخ نگاری مورخان در افغانستان و شکل گیری روندی جدید در پژوهش های تاریخی علمی.
کلید واژه: تاریخ نگاری در افغاستان، مراحل تاریخ نگاری،تحلیل تاریخی، مغالطات تاریخی، قوم گرایی، زبان شناسی تاریخی، ریشه شناسی
