چالش های فرهنگی و مذهبی شیعیان کشمیر و راهکارهای برون رفت از آنها با تأکید بر سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام)

چکیده
کشمیر یکی از ایالت های مهم تحت نفوذ هند است که بیشترین جمعیت آن را مسلمانان سنی و شیعه تشکیل می دهند. جمعیت آن مطابق سرشماری هند در سال2011 میلادی حدود سیزده میلیون نفر است که دو میلیون نفر آن، شیعیان دوازده امامی و پیروان اهل بیت (علیهم السلام) هستند.

منطقه کشمیر در دامنه سلسله کوه¬های هیمالیا و در قلب شبه قاره هند قرار گرفته است؛ با کوه هایی که چون حصاری گرداگردش کشیده شده اند. کشمیر از جهت جغرافیای سیاسی به پنج منطقه تقسیم شده است که سه منطقه «جامو» و «وادی کشمیر» و « لداخ» تحت سیطره هند است و دو منطقه دیگر که یکی در پاکستان به نام« کشمیر آزاد» و دیگری «آکسای» تحت سلطه چین است.

ورود اسلام به کشمیر در اوائل قرن هشتم هجری است. مذهب تشیع در کشمیر به اندازه اسلام در آن سرزمین پیشینه دارد.

هدف این رساله بررسی چالشهای فرهنگی و مذهبی شیعیان کشمیر است مسأله اصلی ما این است که ؛ چالش های فرهنگی و مذهبی شیعیان کدامند و راهکار برون رفت از آن با استفاده از سیره اهل بیت (علیهم السلام) چیست؟

در این تحقیق ابتدا چالش های فرهنگی و مذهبی شیعیان کشمیر با روش وصفی، تحلیلی بررسی شده و سپس درباره راهکارهای برون رفت از آنها با تأکید بر سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) تحقیق شده است و نتایج زیر حاصل شده است:

اکنون شیعیان کشمیر به مشکلات وچالش های فرهنگی فراوانی از جمله: تحصیلات پایین و بی سوادی، خرافه گرایی، عدم حضور علما و دانشمندان، فروش اراضی، فرصت سوزی، عقب ماندگی اقتصادی، تهاجم فرهنگی، مشروبات الکلی و مواد مخدر، فعالیت پیران(ساحران و تعویذ نویسان) و چالش های مذهبی مانند: احزاب و گروه بندی میان شیعیان، اختلافات میان شیعیان و دیگر گروه ها، قمه زنی، مهجوریت قرآن میان شیعیان، فشار حکومت و جلوگیری از برگزاری مراسم مذهبی و عقب ماندگی شیعیان گرفتار شدند.

این رساله برای برون رفت ازچالش های گفته شده، با استفاده ازسیره پیامبراعظم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) راهکارهای زیر را مفید می داند: استفاده از اماکن مذهبی همچون مساجد، حسینیه ها، حوزه های علمیه و تقویت مدارس غیر دینی، انجمن ها، تشکل ها و کتابخانه ها از جمله این امور است.

مهمترین نیاز جوامع مخصوصاً جامعه کشمیر در زندگی مادی و معنوی، پیروی از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) در همه زمان ها و مکان ها و در هر امري است. توجه به آيه لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّه در این روزگار بیش از گذشته اهمیت دارد.

نتیجه گیری

از زمان ورود اسلام و تشیع به کشمیر، بین شیعیان و اهل سنت و پیروان دیگر ادیان، اختلاف قابل توجهی وجود نداشت. پس از سقوط حکومت چک ها (994 هجری) وتسلط مغول ها، افغانها و سیک ها برکشمیر، شیعیان، همواره مورد ظلم و ستم بوده اند. از جمله میرزا حیدر کاشغری فرمانده ی سپاه سلطان سعید خان والی کاشغر، پس از تسلط بر کشمیر، رهبران مذهبی شیعه را می کشت، اموال شیعیان را غارت، خانه ها و خانقاه ها را می سوزاند یا ویران می کرد. همچنین با بروز اختلافات فرقه ای، حسینه ها، خانقاه ها و خانه های شیعیان از سوی دشمنان و مخالفان، مورد تخریب و غارت اموال قرار می گرفت. تقسیم هند و پاکستان و درگیری آن دو در مورد منطقه کشمیر، اوضاع مردم را بحرانی تر کرد. هزاران مسلمان شیعه و سنی در این درگیری ها زندانی، مجروح، مفقود یا کشته شده اند. بدیهی است در چنین شرایط ناامنی، وضعیت مردم به ویژه شیعیان از نظر فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آموزشی و مذهبی رو به افول گذاشت که تا به امروز ادامه دارد؛ به گونه ای که موجب مشکلاتی همچون مهاجرت علما و دانشمندان، فروش اراضی، بی سوادی و تحصیلات پایین، خرافه گرایی، نفوذ ساحران و تعویذ نویسان (پیران) شده است.

دوری از آموزه های قرآن و سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) از طرفی موجب تفرق و گروه بندی میان خود شیعیان، از جمله اختلافات بین علما، و از طرف دیگر، اختلافات میان شیعیان و فرق دیگر و غیر مسلمانان شد. از جانب دیگر، تهاجم فرهنگی بیگانه و فشار حکومت برای جلوگیری از برگزاری مراسم مذهبی، زمینه را برای دور کردن جوانان از معارف اسلامی فراهم کرد که آثار مخرب آن بتدریج آشکار شده و آینده ی نسل جوان مسلمان را به خطر انداخته است.

با عنایت به فرمایش پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در حدیث ثقلین که مسلمان را به تمسک به کتاب و عترت (اهل بیت(علیهم السلام)) سفرش می کند،نگارنده، راهکارهای زیر را ضروری می داند:

اولین راهکار استفاده از فرصت تجهیز و برنامه ریزی مساجد، حسینیه های آبادی ها و مناطق شیعه نشین، زیارتگاه ها و خانقاه ها، حوزه های علمیه و مدارس غیر دینی، کتابخانه های کوچک و بزرگ، و انجمن ها و تشکل های محلی است.

دومین راهکار، برنامه ریزی برای آموزش همگانی قرآن و تفسیر آیات الهی به عنوان آموزه های زندگی ساز و هدایت بشر است.

سومین راهکار، برنامه ریزی برای آموزش همگانی سیره پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان آموزه های عملی برای زندگی انسان ها است.
روشن است برای کارآمدی راهکارهای سه گانه ی فوق، بهره گیری از شبکه های ماهواره ای دینی، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، و نیز اعزام مبلغین آشنا به این ابزارها و آگاه به مسائل اجتماعی، ضروری است.

چهارمین راهکار که بر بستر راهکارهای پیش گفته مطرح می شود، برنامه ریزی برای بهره گیری از فرصت های اقتصادی محلی است. تشویق به کار، آموزش شیوه های نگهداری زمین های کشاورزی و باغات، بهبود روشهای تولید و توزیع محصولات کشاورزی و دامداری، ایجاد صنایع وابسته، احیای صنایع دستی محلی، شناخت بازارهای مبادله و … از جمله سیاست های تقویت بنیه ی اقتصادی شیعیان کشمیر و ارتقاء جایگاه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی ایشان می باشد