چکیده
آیا کتابخانه های شیعی اعم از شخصی، عمومی و نیمه عمومی در دوره های مختلف اسلامی به ویژه قرون سوم تا هفتم هجری از نظام اداری خاصی برخوردار بوده اند؟ جایگاه، موقعیت و سازمان اداری آنها به چه کیفیت قابل تعریف است؟ دولت های اسلامی و دانشمندان شیعی چه نقشی در تأسیس و گسترش و سیر تطور آنها داشته اند؟
این پژوهش بر آن است تا با نگاهی تحلیلی – توصیفیف کتابخانه های شیعی در قرون سوم تا هفتم هجری و چگونگی شکل گیری و علل رشد و افول، نحوه اداره، مدیریت و سازمان و طبقه بندی و تأثیرات آنها بر تمدن اسلامی را مورد مطالعه قرار دهد.
برای رسیدن به این اهداف نوشتار حاضر را در چهار فصل به انجام رسانده ایم:
فصل نخست کلیات مباحث، چون تعریف کتابخانه، کتاب و مفاهیم مرتبط و گزارشی از وضعیت علمی – فرهنگی تمدن اسلامی با رویکردی به موقعیت کتابخانه ها مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم نگارنده در این نوشتار درباره انواع کتابخانه ها چون شخصی، عمومی و نیمه عمومی براساس بنیانگذاران و استفاده¬کنندگان پرداخته ایم.
فصل سوم در پی آنیم که نظام اداری کتابخانه ها از قبیل سازمان، بنا، مدیریت و انحاء مختلف آن و هزینه های مالی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
فصل چهارم عوامل رشد و افول کتابخانه ها در تمدن اسلامی اعم از علل داخلی و خارجی، بررسی شده است.
تردیدی نیست پژوهش های ارزنده ای در موضوع سخن ما صورت گرفته که در پیشینه پژوهش به آنها اشاره کرده ایم، با این حال، با این حال، اثری مستقل که بتواند فصل های مختلف این پژوهش را به صورت تحلیلی و توصیفی با تأکید بر روش و منابع مورد استفاده و مورد بحث قرار دهد به انجام نرسیده است.
از این رو کوشش نگارنده بر آن است تا در قالب فصل یادشده و با استفاده از روش و منابع اصیل به نتیجه ای جدید و متفاوت دست پیدا کند که در نتیجه گیری به آن اشاره کردیم.
