یکی از موضوعات مهم و مورد ابتلای امروز، جایگاه و نقش زن در جامعه است. در جوامع اسلامی و به ویژه کشورمان ایران اسلامی، از دیرباز در پی استخراج نصوص، شواهد و متونی بوده‌اند که بیانگر ایفای نقش زنان در صدر اسلام و هنگام حضور پیشوایان دین بوده است.
در کتاب حاضر کوشش شده است زندگانی زنان پیرامون رسول الله (ص) که رابطه نسبی و سببی داشته و یا از زنان صحابی آن حضرت محسوب می شده‌اند، از ابعاد مختلف بررسی گردد. بیشتر تأکید مؤلف «عمده زنان صحابی مطرح عصر رسول الله (ص) می باشند که واجد فعالیت و نشاط تأثیر گذار اجتماعی ـ سیاسی بوده و یا در جریان های تاریخی – مذهبی روزگار خود نقش برجسته ای ایفا نموده و روایاتی را از پیامبر اکرم (ص) نقل نموده اند که شرح حال فعالیت ها و فداکاری های آنان صفحات زیادی از کتب تاریخی را به خود اختصاص داده است.».
استاد محمود مهدوی دامغانی قبول زحمت کرده و بر این کتاب مقدمه نوشته است.
مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسید: این کتاب در دو فصل تقدیم خوانندگان می شود.
فصل اول با نام «زنان پیامبر اکرم (ص)» به بررسی زندگانی همسران رسول الله (ص) بر اساس تقدم زمانی می‌پردازد.
فصل دوم که با عنوان «زنان با پیامبر اکرم (ص)» نامیده شده است، خود دارای چهار بخش است: بخش اول به زندگانی مادر بزرگوار و دایه آن حضرت پرداخته شده است. بخش دوم اختصاص به بررسی زندگانی دختران رسول الله (ص) دارد. هر چند در این بخش سعی شده است تاریخ زندگی آخرین دختر آن حضرت، فاطمه (س) با تفصیل بیشتری بررسی شود، با این حال امید است که در فرصتی دیگر بتوانم زندگی آن بانوی نمونه اسلام را با واکاوی تمام زوایای تاریخی و ابعاد مختلف آن در کتابی مستقل آماده عرضه به علاقمندان نمایم و در این راه توفیق الهی را به مدد می طلبم. بخش سوم به بررسی زندگانی زنان صحابی مهاجر اختصاص دارد که نام این بانوان گرانقدر بر اساس حروف الفبا تنظیم و ارائه گردیده است. بخش چهارم در تکمیل بخش سوم است و اختصاص به بررسی زندگانی زنان صحابی انصار دارد و با همان روش تنظیم بانوان مهاجر، نظم داده شده است.
زندگانی شهیده اول اسلام و صحابی بزرگوار رسول الله (ص) یعنی سمیه مادر عمار یاسر را که از زنان مهاجر و انصار به شمار نمی آید، زینت بخش فراز پایانی کتاب قرار داده ایم.
نکته حائز اهمیت درباره زنان صحابی رسول الله (ص) اعم از مهاجر و انصار این است که تعداد آنها محدود به اسامی نام برده در این کتاب نمی باشد و اصولاً صحابیان زن مشتمل بر تعداد کثیری از بانوان معاصر رسول الله (ص) هستند.
برای اطلاع مبسوط از تعداد و اسامی زنان صحابی رسول الله (ص) می توان به کتب تاریخی از جمله جلد هشتم الطبقات الکبری ابن سعد، جلد هشتم الاصابه فی تمییز الصحابه ابن حجر عسقلانی، جلد چهارم الاستیعاب فی معرفه الاصحاب ابن عبدالبر، جلد ششم اسد الغابه ابن اثیر و اعلام النساء فی عالمی العرب و الاسلام عمررضا کحاله رجوع نمود.
فهرست مطالب
مقدمه استاد دکتر محمود مهدوی دامغانی
پیشگفتار
فصل اول: زنان پیامبر اکرم (ص)
حضرت خدیجه بنت خویلد (س)
سوده بنت زمعه
عایشه بنت ابی بکر
حفصه بنت عمر
زینب بنت خزیمه
ام سلمه بنت ابی امیه
جویریه بنت حارث
زینب بنت جحش
ام حبیبه بنت ابی سفیان
صفیه بنت حیی
میمونه بنت حارث
ماریه قبطیه
ریحانه بنت یزید
فصل دوم: زنان با پیامبر اکرم (ص)
بخش اول: مادر و دایه پیامبر اکرم (ص)
آمنه (س) بنت وهب
حلیمه سعدیه
بخش دوم: دختران پیامبر اکرم (ص)
زینب
رقیه
ام کلثوم
حضرت فاطمه (س)
بخش سوم: زنان صحابی پیامبر اکرم (ص) (مهاجرین)
اروی بنت عبدالمطلب
اسماء بنت ابی بکر
اسماء بنت عمیس خثعمی
ام ایمن بنت ثعلبه
ام حکم بنت زبیر
ام خالد بنت خالد بن سعید
ام رومان بنت عامر
ام شریک بنت جابر
ام فضل بنت حارث
ام قیس بنت محصن
ام کلثوم بنت عقبه
ام معبد بنت خالد
ام هانی بنت ابی طالب
امیه بنت ابی صلت
حمنه بنت جحش
خوله بنت حکیم بن امیه
زینب بنت عبدالله
سلمی، ام رافع
سلمی بنت عمیس
شفاء بنت عبدالله
شفاء بنت عوف
صفیه بنت عبدالمطلب
ضباعه بنت زبیر
عاتکه بنت عبدالمطلب
فاطمه بنت اسد (س)
فاطمه بنت خطاب
فاطمه بنت یمان
هند بنت اثاثه
بخش چهارم: زنان صحابی پیامبر اکرم (ص) (انصار)
اسماء بنت یزید بن سکن
ام سلم
ام ایوب انصاری
ام حرام بنت حلمان
ام حصین احمسیه
ام حمید انصاری
ام خارجه
ام درداء بنت ابی حدرد
ام رعله قشیریه
ام سلیط
ام سلیم بنت ملحان
ام سنان اسلمی
ام شریک بنت انس
ام عطیه انصاری
ام عطیه اوسی
ام علاء انصاری
ام علاء بنت حارث
ام عماره بنت کعب
ام مبشر بنت براء
ام محجن
ام منذر بنت قیس
ام منبع بنت عمرو
ام ورقه بنت عبدالله
ام هشام بنت حارثه
جمیله بنت عبدالله بن امی
حواء بنت یزید
حولاء
خلاده بنت انس
خلیده بنت قیس
خنساء بنت خذام
خوله بنت ثامر
خوله بنت ثعلبه
خوله بنت حکیم
دختر خباب بن ارت
رباب بنت نعمان
ربیع بنت معوذ
سخطی بنت قیس
سمیراء بنت قیس
شموس بنت ابی عامر
قیله انماریه
کبشه بنت ثابت
کعیبه بنت سعداسلمیه
لیلی غفاریه
نوار بنت مالک
نویله بنت اسلم
هند بنت عمرو
اولین بانوی شهید اسلام، سمیه بنت خیاط
نتیجه گیری
فهرست منابع و مآخذ
فهرست نمایه ها
/پایان/
