حکیم ابوالمجد مجدودبن آدم سنایی، شاعر و عارف بلند مقام قرن ششم و از استادان مسلم شعر فارسی در چهارصد و هفتاد و سه هجری قمری در غزنه دیده به جهان گشود پدرش مردی فاضل بود و سنایی در محضر وی از علوم و معارف مرسوم زمان خود مایه ها بیندوخت، تا جایی که در فرهنگ و سخندانی به مرتبه ا ی والا رسید[1].
سنایی در غزنین که د رآن ایام هنوز کانون مهم فضل و اد ب به شمار می آمد دانش اندوخت و در ادبیات عرب، فقه، حدیث، تفسیر، نجوم و حکمت و کلام سرآمد شد.[2] سنایی در آغاز به دربار غزنویان راه یافت و به مداحی شاهان غزنوی پرداخت[3]، ولی نصیبی از اشعار استادانه خود نبرد، تا آن که یکباره دچار تغییر حال شد و دست از جهان و جهانیان بشست،[4]و مدایح غزنویان را از بین برد[5].
وی سالی چند از دوره ی جوانی خود را در شهرهای بلخ و سرخس و هرات ونیشابور گذرانید و پس از سفر مکه به غزنین بازگشت. از این پس تا پایان حیات خود به گوشه گیری و عزلت گذرانید. در همین ایام به نظم و اتمام مثنوی مشهور به حدیقه الحقیقه توفیق یافت. حدیقه الحقیقه، مهمترین اثر وی و از امهات کتب منظوم عرفانی در فارسی است.
غیر از این چند مثنوی دیگر نظیر سیرالعباد الی المعاد، طریق التحقیق و دیوان اشعار از وی بجا مانده است. دیوان سنایی که عمده اشعارش را تا سی هزاربیت نوشته اند و امروزه نسخهچاپیآن بالغ برچهارده هزاربیت است ، حاوی قصاید،غزلیات ورباعیاتمحکمومتینو اشعار پخته وروان است . سنایی از نخستین شاعران عرصه ی پهناور ادب فارسی است ک مضامین تصوف و زهد و عرفان را به صورت منظومه هایی ارزشمند تصنیف و تألیف کرده است[6]. مقبره ی سنایی در غزنین زیارتگاه خاص و عام و است. سال وفات وی به قول تقی الدین کاشی سال 545 هجری قمری است.[7]
پی نوشت:
[1]- مدرسی فاطمه، سیری در آثار و اندیشه های سنایی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، شماره 146و 147، تابستان و پائیز 1377.
[2]- دانشنامه ادب فارسی، ادب فارسی در افغانستان، به سرپرستی حسن انوشه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، تهران، 1381، ص 535.
[3]- خانلری، زهرا، فرهنگ ادبیات فارسی، انتشارات طوس، چ چهارم، تهران، 1384، ص 277.
[4]- دهخدا، علی ااکبر، لغتنامه دهخدا، حرف س، نشر دانشگاه تهران، تهران، 1345، ص 640.
[5]- جاوید عبدالاحد، مقالات جاوید، ج دوم، چاپ اول ، کابل، انتشارات سعید، 1390،ص 13.
[6]- مالکی هیبت الله، مکاتیب سنایی غزنوی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 51 و 52 ، دی و بهمن 1380.
[7]- دهخدای پیشین، ص 641.
