دانش تاريخ در ميان اعراب جاهلي با افسانه و خرافات درهم آميخته بود. با ظهور اسلام اين رشته از معرفت بشري حول شخصيت تاريخي پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله وسلم پديد آمد و به تدريج به علمي مستقل با اَشكال و انواع مختلف تبديل شد.
تاريخ در آغاز بخشي از حديث به شمار مي رفت و به روش آن نقل و روايت مي شد. به همين دليل بعضي از مجاميع حديثي، رويدادهاي صدر اسلام بويژه شخصيت، سيره و شرح نبردهاي پيامبر اكرم را در كنار روايات فقهي و تفسيري گزارش كرده اند.
بي شك تاريخ نگاري اسلامي در پيدايي خود، مرهون حديث است و بدين جهت پيوند عميقي با آن دارد. البته حديث نيز از اين ارتباط سود برده است. معرفت تاريخي در شناخت ميزان قوت و ضعف راويان ـ كه اساس علم رجال در حديث است ـ و نيز در تبيين، فهم و نقد اسناد، منابع و متون حديثي موثر بوده است.
در اين مقاله، پس از مفهوم شناسي تاريخ و حديث، به بررسي نحوه پيدايش و گسترش تاريخ نگاري اسلامي پرداخته شده و سپس با تبيين پيوند اين دو علم، به برآمدن تاريخ از حديث و نياز حديث به تاريخ اشاره شده است.
برای مشاهده متن کامل مقاله فایل را دانلود نمایید.