اهتمام و استناد به سیره نبوی، از همان روزهای آغازین عصر خلافت آشکار بود. توجه به سیره نبوی، الگوی عملی و راهکاری برای خروج از مشکلات فرا روی جامعه بود؛ از سوی دیگر، اهرمی بود در دست گروه‌های رقیب، برای اثبات آرای سیاسی اجتماعی خود.
اهتمام و بهره‌وریِ آمیخته با گرایش‌های متعدد، گاه باعث نادیده گرفتن یا پدید آوردن خبر، برجسته کردن خبری یا کمرنگ کردن خبری دیگر می‌شد و در نتیجه، بیم نوعی تحریف سیره نبوی می‌رفت. در چنین فضایی، نقش تحریف‌زدایی و تبیین واقعیت‌های تاریخی برای آگاهانِ صادق و کسانی که نمی‌توانستند به هر گزارشی اعتماد کنند، ضروری بود.
در عصر امام سجاد (علیه السلام)، به علت هم زمانی با سامان‌مند شدن اخبار مکتوب سیره برای انتقال به نسل‌های بعدی، خطر تحریف ماندگارتر بود. بر این پایه، امام (علیه السلام) با بیان واقعیت‌های تاریخی در عصر نبوی، به تحریف تاریخ در آن دوره واکنش جدی نشان دادند.
نوشتار حاضر با این فرض که امام (علیه السلام) با وجود داشتن کتاب و نقل روایات سیره، در شمار سیره‌نگاران قرار نمی‌گیرند و تحریف‌زدایی از سیره، به معنای اصطلاحی سیره‌نگاری نیست و نیز بر اساس توصیف و تحلیل، نقش آن حضرت را در برابر تحریف تاریخ، در قلمرو زمانی عصر نبوی و بر پایه اخبار بر جامانده از آن حضرت رصد می‌کند؛ همچنین، نشان می‌دهد که امام(ع) این تحریف‌زدایی را در حیطه دفاع از حقوق اهل‌بیت (علیهم السلام) و در دو قلمروِ خودبیانی و پاسخگویی به پرسش دیگران انجام داده است.
برای مشاهده متن کامل مقاله فایل را دانلود نمایید.
