اتحادیه‌های نظامی مدعیان مختلف سلطنت همواره ترکیبی از دستجات ایلی و تفنگچی نواحی مختلف شهری و روستایی کشور بود. دستجات مذکور بر پایه ویژگی‌هایی همچون خویشاوندی یا هم‌جواری با خاندان حاکم و همچنین تعداد نفرات جنگجو، دارای نقش محوری یا فرعی در اتحادیه‌های نظامی بودند.
از این رو، در پژوهش کنونی به این سؤال پاسخ داده می‌شود که کدام مناسبات سیاسی نظامی میان دستجات مختلف اتحادیه نظامی زند در تقابل با اتحادیه‌های نظامی قاجار و افغان به قدرتگیری کریم‌خان زند انجامید؟
به‌منظور پاسخ‌گویی به سؤال مذکور، پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و طبقه‌بندی تحولات مرتبط با مناسبات درونی اتحادیه نظامی زند به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و تأثیرات آن بر قدرتگیری کریم‌خان (1160-1176 ق) می‌پردازد.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ایلات وندی همچون (زند، مافی، نانکلی، جلالوند، بهنوی، سالاروند و جاف) ساکن نواحی پری، کمازان، گیلان، کاوردان، بر پایه پیوندهای قومی همچون گویش زبانی لکی و سنت فرماندهی شورایی نقش محوری در ائتلاف کریم‌خان ایفا می‌کردند. به سبب فقدان نسبی منافع شخصی و گروهی، کریم‌خان در صورت لزوم می‌توانست بدون حذف دستجات اتحادیه، با سایر دستجات ایلی و تفنگچی متحد شود و به پیروزی نهایی دست یابد.
برای مطالعه متن کامل مقاله فایل را دانلود نمایید.
