خانم زهرا مقدسی که مقاله خود را با عنوان «سیمای امام کاظم(ع) در منابع صوفیه» (بررسی تطور اخبار امام کاظم(ع) در منابع صوفیه از آغاز تا پایان قرن نهم) در این همایش ارائه می کرد گفت: جریان تصوف، در ابتدا با زهدگرایی، توجه به آخرت و جدایی از زندگی دنیایی شکل گرفت و به مرور در اواخر قرن سوم هجری، افکار و عقاید خویش را به صورت مدون عرضه نمود و به عنوان جریانی اجتماعی وارد عرصه شد.
وی افزود: در همین دوران بود که اصول و قوانین تصوف به صورت منظم و مرتب درآمد و مشایخ به نوشتن رساله های کوتاه پرداختند.
این پژوهشگر با بیان این مطلب که در نوشتار حاضر 63 منبع از منابع صوفیه مورد بررسی قرار گرفته است گفت: می توان برای این منابع سه دوره را تصویر کرد و بر این اساس، در دوره اول که تا پایان قرن ششم ادامه دارد اثری از نام امام کاظم(ع) یا امامان دیگر نیست ولی در دوره دوم که از قرن هفتم شروع می شود به تدریج نام امام کاظم(ع) وارد منابع صوفیه می گردد و در موضوع سلسله نسب و خرقه پوشی از امام الهام می گیرند. در دوره سوم که از قرن هشتم آغاز می گردد شرح حال امام بصورت مستقل و مفصل در کتاب های صوفیه، یک بار در قرن هشتم و دو بار در قرن نهم ذکر می گردد.
وی در این راستا به مقایسه تطبیقی دو منبع مهم صوفیه در قرن نهم یعنی کتاب شواهد النبوة جامی و فصل الخطاب خواجه محمد پارسا پرداخت و گفت: این دو کتاب از نظر ساختار کلی، منابع، معرفی شخصیت امام بویژه پرداختن به مساله شهادت ایشان و جایگاه امام نزد عرفا با توجه به شرایط زمانی که داشته اند در یک سو قرار دارند.
خانم مقدسی در پایان به عنوان نتیجه گیری، جریان صوفیه را در دوره هایی متمایل به شیعه معرفی کرد و افزود: نماد این نزدیکی، مطرح شدن ائمه (ع) به عنوان اولیاء و اقطاب صوفیان بود و این امر توجه دانشمندان شیعی را موجب گردید؛ زیرا زمینه جذب آنان به مذهب تشیع در این مسیر فراهم شد و این خود می توانست مبنا و محور مهمی برای وحدت به شمار آید.
مشروح گزارش همایش سیره و زمانه امام کاظم(ع)
