این کتاب توسط جمعی از پژوهشگران و به کوشش آقای حمید رضا مطهری تدوین و توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر گردیده است. در مقدمه این کتاب ضمن معرفی قسمت‌های مختلف آن به علل توجه به این موضوع هم پرداخته شده است. آقای مطهری در مقدمه کتاب قسمت‌های مختلف آن را این چنین معرفی کرده‌اند.
در آغاز اين مجموعه نگاهى گذرا به زندگى پيامبر خاتم صلىاللهعليهوآله به قلم دكتر سيدعليرضا واسعى قرار دارد و تلاش می‌کند تا در دو قسمت با عنوان «فرازمندی حیات نبوی تا عصر مدنی» و «پیشرفت حیات نبوی در عهد مدنی» اطلاعات اجمالى از زندگى پیامبر رحمت و مهربانی در اختیار خوانندگان قرار دهد.
پس از آن تلاش مىشود تا مقالات با چينش مناسبى ارائه شده و خواننده را با جوانب مختلف زندگى و سيره پيامبر صلىاللهعليهوآله آشنا كنند. بنابر اين در ادامه مقاله «پيامبر صلىاللهعليهوآله و قرآن» اثر حجةالاسلام و المسلمين سيدعبداللّه حسينى آمده است كه در آن رابطه پيامبر صلىاللهعليهوآله با قرآن، قرائت، تلاوت، محافظت، تعليم و تفسير قرآن و نيز عمل و استناد به آن در سيره نبوى مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.
«بررسى مقايسهاى گزارشهاى سيره نبوى با قرآن» عنوان مقالهاى است كه آقاى مصطفى صادقى در آن برخى وقايع عصر نبوى چون جنگهاى بدر، احد، خندق و تبوك از ديدگاه قرآن و منابع تاريخى را مورد مطالعه و بررسى قرار دادهاند.
آقاى دكتر اصغر منتظرالقائم در نوشتار خود با عنوان «دگرگونىهاى سياسى، اجتماعى و فرهنگى شهر مكه در عصر نبوى» با اشاره به وضعيت فرهنگى، اقتصادى و سياسى مكه پيش از اسلام به تغييرات آنها در عصر نبوى پرداخته است.
«تحول ساخت شهرى مدينه و پذيرش مركزيت در عهد نبوى» عنوان مقالهاى است كه سركار خانم دكتر شهلا بختيارى در آن با اشاره به ساختار يثرب پيش از اسلام، تحولات آن در عصر نبوى و چگونگى شكلگيرى شهر مدينه در اين دوره را بيان كرده است.
كيفيت روابط اجتماعى مدينه در زمان رسول خدا صلىاللهعليهوآله و تلاش و اقدامات آن حضرت در راستاى بهبود وضعيت مدينه و تصحيح روابط اجتماعى آن توسط سركار خانم سيده معصومه اخلاقى در مقالهاى با عنوان «روابط اجتماعى مدينه در عصر نبوى» بررسى شده است.
«اصول حاكم بر سياست خارجى پيامبر صلىاللهعليهوآله » به قلم آقاى دكتر رضا عيسىنيا و نگارنده اين سطور تدوين شده و نكاتى چون دعوت، التزام به پيمانهاى بينالمللى، تأليف قلوب و نفى سبيل را از اصول سياست خارجى نبوى بر شمرده است.
سركار خانم منيره ناصح ستوده در مقالهاى با عنوان «حضور سياسى جوانان در حكومت رسول خدا صلىاللهعليهوآله » اهتمام پيامبر صلىاللهعليهوآله به جوانان و به كارگيرى آنان در مناصب و مقامات و حوزههاى مختلف حكومتى را بررسى كرده است.
كيفيت حضور، وظايف يا نقشى كه زنان در جامعه عصر نبوى بر عهده داشتند در مقالهاى با عنوان «نقش زنان در حكومت پيامبر صلىاللهعليهوآله » توسط آقاى سيدمحمود سامانى تدوين شده است.
«سيره نظامى پيامبر صلىاللهعليهوآله » عنوان مقالهاى است كه راقم اين سطور نگاشته و در آن پس از بررسى شيوه مديريت نظامى پيامبر صلىاللهعليهوآله ، تاكتيكهاى جنگى آن حضرت صلىاللهعليهوآله را بررسى كرده است. حفظ و تقويت توان نظامى نيروها با آموزش و رزمايش و تجهيز سپاه را بيان كرده و در آخر به رفتار بشر دوستانه پيامبر صلىاللهعليهوآله در جنگها پرداخته است؛ رعايت اصول
جوان مردانه، توجه به حال كودكان و زنان و افراد ناتوان، نهى از نسلكشى و منع به كارگيرى سلاحهاى كشتار جمعى و محافظت از محيطزيست از امورى است كه در اين نوشتار تبيين شده‌اند.
آقاى محمدرضا فرخى در مقالهاى با عنوان «سيره امنيتى رسول خدا صلىاللهعليهوآله » با اشاره به مفهوم امنيت و ابزارهاى تأمين آن به اقدامات و شيوه رسول خدا در تأمين امنيت پرداخته و تحت عنوان ابزارها و شيوه نرمافزارى تأمين امنيت به اقدامات آن حضرت براى اين مهم پرداخته است.
تعداد همسران رسول خدا صلىاللهعليهوآله ، وضعيت زندگى و خانوادگى آنان و راز و رمز ازدواجهاى آن حضرت در مقالهاى با عنوان «حكمت ازدواجهاى پيامبر صلىاللهعليهوآله » به وسيله آقاى جليل تارى تدوين گرديده است. ايشان در اين مقاله با اشاره به تعدد زوجات در ملتهاى گذشته و سنت عربى و نيز ضرورت تعدد زوجات، علت ازدواجهاى پيامبر صلىاللهعليهوآله را بررسى كرده است.
آقاى سيدخليل طاووسى در مقاله خود با عنوان «حجاب در عصر رسول خدا صلىاللهعليهوآله » با اشاره به پوشش زنان جزيرة العرب و فرهنگ و انواع پوشش عرب، تشريع حجاب و آيات آن، وضعيت حجاب در مدينه عصر نبوى را بررسى كرده است.
«اخلاق خانوادگى پيامبر صلىاللهعليهوآله » عنوان مقالهاى است كه توسط حجتالاسلام اصغر ثنايى تهيه شده و رفتار پيامبر در خانواده، با همسران و فرزندان و اهتمام به تربيت فرزندان را بررسى كرده است.
حجتالاسلام اميرعلى حسنلو در نوشتار خود با عنوان «بهداشت فردى در سيره نبوى» اين موضوع را كاويده و سيره و سنت نبوى را در زمينه توجه به بهداشت غذا، بدن و… بررسى كرده است.
روابط و رفتار پيامبر با يهود، پيمانهاى پيامبر صلىاللهعليهوآله با آنان و نبردهاى ميان يهوديان و مسلمانان در مقالهاى با عنوان «مناسبات پيامبر و يهود» بهوسيله آقاى مصطفى صادقى تدوين شده است.
«روابط پيامبر صلىاللهعليهوآله با مسيحيان» عنوان مقاله سركار خانم گلشاد حيدرى است كه ضمن اشاره به پيشينه حضور مسيحيت در جزيرة العرب و مناطق مسيحى نشين آن، ديدگاه مسيحيان نسبت به پيامبر صلىاللهعليهوآله و روابط آن حضرت با مسيحيان را به بحث گذاشته است.
مقاله پايانى را سركار خانم منيره شريعتجو نگاشتهاند ايشان در اين نوشتار با عنوان «صائبين و زردشتيان در عصر نبوى» ضمن اشاره به پيشينه تاريخى آنان و اعتقاداتشان رفتار و روابط پيامبر صلىاللهعليهوآله با آنان را بررسى كرده است.
