امام خمینی در عرصه مبارزه با رژیم پهلوی، همواره با مسئله مبارزه مسلحانه به‌عنوان یک چالش سرنوشت‌ساز مواجه بود. اتکای حداکثری رژیم پهلوی به عنصر سرکوب مسلحانه مخالفان سیاسی و راه‌اندازی کشتارهای خونین در کوران نهضت، با عکس‌العمل طیفی از مبارزان سیاسی در کاربست الگوی مبارزه مسلحانه مواجه بود که گاه با پشتوانه تئوری‌های چپ‌گرایانه و گاه با پشتوانه مبانی مذهبی به این عرصه وارد شده بودند.
در این شرایط، رهبری نهضت همواره در معرض پرسشگری پیرامون ماهیت مبارزه مسلحانه قرار داشت. بازنمایی سیره امام پیرامون مبارزات مسلحانه در گرو پاسخ به برخی پرسش‌های بنیادین است، از آن جمله این‌که آیا امام با حرکت‌های مسلحانه موافق بود؟ اگر مخالف بود، چرا در ادبیات سیاسی رسمی خود احتمال «اعلان جهاد» را منتفی ندانسته و بلکه بارها خود بر آن تأکید ورزیده بود؟
در نوشتار حاضر ضمن توصیف مواضع و سیره سیاسی امام خمینی در دوران مبارزه، رویکرد ایشان پیرامون «اعلان جهاد مسلحانه» به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های فقهی برای پیشبرد مبارزات سیاسی، مورد بازکاوی قرار می‌گیرد و با رویکرد تحلیلی-توصیفی، اثبات خواهد شد که امام در عین پرهیز از تأیید مبارزات مسلحانه و خودداری از رویکردها و انگاره‌های عمل‌گرایانه، همواره «اعلان جهاد» را به‌عنوان یک حربه سیاسی جهت برهم زدن محاسبات دشمن، مورد توجه قرار داده است.
برای مشاهده متن کامل مقاله فایل را دانلود نمایید.
