سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، طاهره مهری- تاریخ مردم را در یک کشور متحد می‌سازد، به حضورشان در پهنه‌ای از تاریخ و جغرافیا مشروعیت می‌بخشد و غلبه آنها بر ادعاهای مردمی دیگر را که چشمی به خاک و مال‌شان دوخته‌اند، ممکن می‌سازد. پیرامون اینکه برای مطالعه تاریخ بهتر است از کدام کتاب آغاز کنیم با هدایت‌الله بهبودی، پژوهشگر تاریخ معاصر به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
اولین کتاب تاریخی که خواندید چه بود؟
درست به یاد ندارم. از درس تاریخ در دبیرستان نفرت داشتم. پس پیش از انقلاب تا زمانی که دیپلم بگیرم به احتمال زیاد دست به کتاب تاریخ نزدم. اما پس از انقلاب نگاهم تغییر کرد و دانستن گذشته شد یک موضوع جدی برای من. البته رمان‌های تاریخی همچون «ریشه‌ها» نوشته الکس هیلی را پیش از انقلاب خوانده بودم اما نخستین کتاب که پس از بهمن سال ۵۷ خواندم «محمد پیامبری که از نو باید شناخت» بود.
چرا به مطالعه در زمینه تاریخ علاقه‌مند شده‌اید؟
آگاهانه به سمت آگاهی از گذشته رفتم و رشته تاریخ را در دانشگاه تهران پی گرفتم. پس از انقلاب میل به دانستن از گذشته در جامعه رشد چشمگیری کرده بود. اگر سن خواننده این سطور در میانه دهه هفتاد باشد، به یاد می‌آورد که چه غوغایی از چاپ و نشر و خرید و فروش کتاب در سال‌های ۵۸ و ۵۹ بود.
در کل انتظار ما از تاریخ چه باید باشد؟
تاریخ کارش برملا کردن حقیقت است. در تاریخ گذشته جست‌وجو می‌کند تا بتواند حقیقت را بیابد و در برابر دیدگان جامعه قرار دهد. البته این یک فرآیند سخت و طاقت‌فرسا برای پژوهشگر تاریخ است. حقیقت‌یابی کار آسانی نیست.
بهترین کتاب یا کتاب‌های تاریخ برای شروع مطالعه تاریخی کدام کتاب است؟
پیش از آنکه چنین کتاب‌هایی را نام ببرم، باید بگویم بیش و پیش از این کار باید بتوانیم، آگاهی از گذشته را در پیکر جامعه بدمیم. اگر این توان را داشته باشیم، نیازی به معرفی کتاب تاریخی نداریم. علاقه‌مند خودش بنا بر خواسته‌هایی که دارد، موضوعات را انتخاب می‌کند.
کسانی که می‌خواهند مطالعه در حوزه تاریخ را آغاز کنند از چه کتاب‌هایی شروع کنند؟
قطعاً نباید از کتاب‌های درسی شروع کنند. این کتاب‌ها توانایی تصویر گذشته را در ذهن و ضمیر خواننده ندارد. به نظرم ما در دوره پساانقلاب اسلامی نیاز فراوانی به دانستن علل وقوع انقلاب داریم. پس کتاب‌هایی که بتوانند این موضوع را واکاوی و آشکار کنند، پاسخ بسیاری از پرسش‌های مهم انقلاب ندیده را می‌دهند و موجب ثبات روانی و داوری‌های منصفانه خواهد شد.
