تعداد قابل توجهی ازاحادیث امام رضا (علیه السلام) به مبحث امامت اختصاص دارد. از این رو، مطالعه این احادیث از زاویه های مختلف حائز اهمیت فراوان است. این مقاله می کوشد با استفاده از روش تاریخی، ضمن شناخت مؤلفه های امامت در نگاه امام (علیه السلام)، پیوند آنها را با فضای تاریخیِ معاصر ایشان دریابد. بر این اساس، پرسش این پژوهش آن است که چه نوع ارتباط معناداری میان فضای تاریخی هم عصر امام علی بن موسی (علیه السلام) با تنوع موضوعیِ احادیث امامت منقول از ایشان وجود دارد؟
بر پایۀ فضای سیاسی و فرهنگی انتهای سدۀ دوم و ابتدای سدۀ سوم هجری مشخص شد که در این دوره، همچنان مسئلۀ رهبری و امامت جامعۀ اسلامی چالش برانگیزترین مشکل فرق و مذاهب اسلامی بوده است. از این رو، احادیث فراوان امام رضا (علیه السلام) دربارۀ مسئله امامت در ارتباط مستقیم با بحران ها و چالش های زمانه ایشان چون خلافت و امامت انتخابی، عقیده جایز بودن خلافت مفضول با وجود افضل، تفضیل خلفا، فرقه های درون شیعی و غلات است.
از مهمترین اقدامات امام (علیه السلام) برای پاسخ به این شبهات و هجمه ها، تثبیت حقانیت امامت اهل بیت (علیهم السلام) به واسطۀ تمرکز بر مؤلفه های نص امامت و جایگاه الهی ائمه (علیهم السلام)، فضایل و افضلیت امام علی (علیه السلام)، علم و عصمت، حجت الهی و مفترض الطاعه بودن امام بوده است. هر کدام از این مؤلفه ها به روشنی نظرات حضرت علی بن موسی (علیه السلام) درخصوص تفاوت ها، نقاط ضعف و اشتباه دیدگاه های فِرق معاصر ایشان را بازتاب می دهد.
برای مشاهده متن کامل مقاله فایل را دانلود نمایید.
