به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «ایران‌شناسی در ژاپن و نگاهی اجمالی به اسلام‌شناسی در این کشور» نوشته محمد پاسبان با مقدمه تسونه‌ئو کورویاناگی، استاد ممتاز و پیشین دانشگاه مطالعات خارجی توکیو از سوی نشر میترا منتشر شد.
ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی ژاپنی‌ها به معنی واقعی کلمه، با اعزام هیات‌هایی از ژاپن به ایران در سال ۱۸۸۰ میلادی آغاز شد ولی روابط تمدنی و فرهنگی ژاپن و ایران قدمتی چندهزار ساله دارد. دو کشور از روزگاران قدیم از طریق خشکی و دریا در ارتباط بوده‌اند که آثار به جا مانده از این ارتباطات، زمینه‌هایی برای ایران‌پژوهی در ژاپن را فراهم ساخته است.
این کتاب پس از مقدمه به سابقه و زمینه ایران‌شناسی در ژاپن، حضور ایرانی‌ها و تمدن کهن ایرانی در ژاپن، ورود خط و زبان‌های ایران باستان به ژاپن، آثار فرهنگ ایران کهن در ژاپن و ارتباط ایران و سایر ممالک اسلامی با ژاپن در عصر میجی می‌پردازد.
سپس نتیجه‌گیری کوتاه و مختصری از سفرنامه‌ها و گرایش‌های کلی مطالعات خاورمیانه‌ای ارائه می‌دهد و به مهمترین زمینه‌های مطالعات ایران‌شناسی و محققان پیشگام در هر زمینه می‌پردازد. دانشگاه‌های دولتی، خصوصی و موسسات، انجمن‌ها، مراکز فرهنگی و تحقیقاتی مبحث بعدی این کتاب را دربردارد.
ایران‌شناسی در کتب درسی مقاطع راهنمایی و دبیرستان در ژاپن، مصاحبه با تنی چند از ایران‌پژوهان در ژاپن، نگاهی اجمالی به اسلام‌شناسی در ژاپن، تاریخچه ورود اسلام به ژاپن، آثار پیامدهای جنگ روس و ژاپن در ترویج اسلام در ژاپن، پژوهش‌های اسلام‌شناسی در دهه‌های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰، شکل‌گیری جامعه مسلمانان ژاپن، رابطه افزایش مساجد با جمعیت مسلمان ژاپن، ترجمه‌های قرآن به زبان ژاپنی و… از دیگر سرفصل‌هایی است که در این کتاب به آن‌ها اشاره شده است.
پاسبان انگیزه نگارش این کتاب را در مقدمه چنین روایت می‌کند که ایران‌شناسی در ژاپن عنوان مقاله‌ای بود که در اوایل آبان ۱۳۷۹ تالیف و در روزنامه همشهری به چاپ رسید. پس از چاپ این مقاله با توجه به استقبال خوانندگان بخش تحریریه روزنامه مذکور خواست که در صورت امکان مقاله دیگری درباره ژاپن برای درج در روزنامه تهیه کنم. مقاله‌ای تحت عنوان علاقه روزافزون به ایران‌شناسی در ژاپن تهیه و در اختیار روزنامه همشهری قرار گرفت و فروردین ۱۳۸۰ به چاپ رسید. بعدها نیز مقالاتی درباره ژاپن تالیف و در اختیار این روزنامه و روزنامه‌های دیگر قرار دادم.
وی سپس به کتاب «فرهنگ عبارات متداول ژاپنی به فارسی» اشاره می‌کند و می‌گوید: زنده‌یاد محمدرضا پرتو، ژاپن‌شناس ممتاز و استاد زبان ژاپنی که مدتی در بخش زبان فارسی و ایران‌شناسی دانشگاه مطالعات خارجی توکیو به تدریس زبان فارسی اشتغال داشت ادامه تدوین و تالیف کتاب را به من محول کرد زیرا وی به دلیل کهولت سن و سایر مشکلات قادر به ادامه کار روی فرهنگ ژاپنی نبود.
پاسبان سپس به سابقه مطالعات ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی ژاپنی‌ها اشاره می‌کند و در مقایسه با پیشینه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها آن را کوتاه و کم می‌داند و می‌گوید دلیل عمده این امر به نوع روابط سیاسی این دو کشور در گذشته و دوری دو کشور از هم مربوط می‌شود. مطالعات ایران‌پژوهی در ژاپن تقریباً از قرن نوزدهم میلادی شروع شده است. در این دوران اروپایی‌ها به نوعی از نظر سیاسی بر ایران سلطه داشتند و شرایط اقتضا می‌کرد که ایران را از جنبه‌های مختلف بشناسند. از این رو تحقیقات و مطالعات آن‌ها درباره ایران، همه جانبه و گسترده بود. بعدها آمریکایی‌ها همان روش اروپایی‌ها را در ایران دنبال کردند.
با پیش آمدن بحران نفت در سال ۱۹۶۷ میلادی گرایش جدیدی در مطالعات خاورمیانه‌ای و ایرانی شکل گرفت. پاسبان این رویداد را این چنین شرح می‌دهد که محققان ژاپنی به مطالعات گروهی و تحقیق جمعی روی آوردند که نخستین پژوهش گروهی آن‌ها «مطالعه در باب اسلام‌گرایی و تجدد در آسیا و آفریقا» نام داشت. نتایج این مطالعات در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی به صورت مجموعه گزارش انتشار یافت.
وی سپس به پیروزی انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ میلادی در ایران اشاره می‌کند که مطالعه ژاپنی‌ها درباره ایران تغییر کرد و زمینه و محور مطالعات وارد مرحله جدیدی شد و تمایل به مطالعه و تحقیق درباره ایران افزایش یافت. همچنین پژوهش و تحقیق در زمینه اسلام‌شناسی که از سال‌های دور در ژاپن آغاز شده بود در دهه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته و محققان بیشتری وارد مقوله اسلام شناسی و پژوهش در زمینه ادیان در ایران شده‌اند.
کتاب «ایران‌شناسی در ژاپن و نگاهی اجمالی به اسلام شناسی در این کشور» نوشته محمد پاسبان در ۴۰۴ صفحه و قیمت ۴۵۰ هزار تومان از سوی نشر میترا منتشر شد.
