دوران نسبتاً طولانی پیشوایی امام سجاد (علیه السلام) را می توان از حساس ترین ادوار برای عصر امامت و شیعیان دانست. شهادت پیروان معتقد و راستین در واقعه ی عظیم عاشورا و انگشت شمار بودن آنان در آغاز امامت آن حضرت و جسارت د شمنان اهل بیت در سرکوبی قیام های شیعی، امام را وادا شت تا به جای فعالیت های سیاسی آشکار که منجر به شهادت شیعیان و شاید خود امام می شد، فعالیت های فرهنگی را در بسترهای گوناگون به انجام رساند و با ارایه ی فرهنگ و تعالیم اصیل ا سلامی، ضمن کادر سازی در دوره امویان برای انتقال آموزه های اهل بیت ، زمینه گسترش تشیع در دراز مدت و توان دستیابی شیعیان به تشکیل حکومت شیعی را فراهم نماید.
این مقاله در پاسخ به این پرسش سامان یافته که نقش امام سجاد (علیه السلام) در گسترش تشیع و فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) چه بوده است؟ روش ها و اقدامات اتخاذ شده از سوی آن حضرت برای حفظ شیعیان و گسترش کمی آنان کدام ا ست؟
دستاورد بنیادی مقاله آن است که امام بیشتر تلاش خود را در راستای ظرفیت سازی برای گسترش فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) و تشیع به کاربرد و با وجود خفقان شدید، زمینه های بنیان گذاری مراکز علمی توسط صادقین (علیهما السلام) را که نقشی سترگ در گسترش تشیع داشت فراهم آورد.
