داستان نقاشی که بحیرای راهب از [حضرت] محمد(ص) در سفری که ایشان به همراه عمویش ابوطالب به شام داشت کشیده، سال‌هاست همراه با خود تصویر در ایران منتشر می‌شود. مردم به آن عشق می‌ورزند و در تابلوهای زرین بر دیوار خانه و مسجد و زیارتگاه می‌آویزند. اما آیا باید آن را باور کرد؟!
دو محقق به نام‌های Pierree Centlivre & Micheline Centlivres-Demont در سال ۲۰۰۶ در مقاله‌ای استدلال‌های خاص خود را ارائه و تلاش کردند تا نشان دهند اصل این تصویر از کجا آمده است. شاید باب بحث در این باره همچنان باز باشد.
نام اصلی مقاله: The Story of Picture ; Shiite Depictions of Muhammad
(تاریخچه‌ی یک تصویر؛ توصیفات شیعه از محمد)
خلاصه ای از مقاله:
«شیعیان ایران سابقه‌ی دیرینه‌ای در به تصویر کشیدن اعضای خاندان [حضرت] محمد و خود ایشان دارند. از اواخر دهه‌ی نود، پوسترهای پرفروشی منقش به تصویر [حضرت] محمد در ایران چاپ شده است که در آنها او به صورت جوانی خوش‌چهره تصویر گردیده و اغلب در زیر آنها نوشته شده محمد رسول الله.
نویسنده‌ی مقاله اما در سال ۲۰۰۴، در حین بازدید از یک نمایشگاه عکس مختص به دو عکاس Lehnertو Landrock، تصادفاً موفق به کشف ریشه‌ی این پوستر ایرانی شد و آن عکسی بود که Lehnertبین سالهای ۱۹۰۴ و ۱۹۰۶ در تونس گرفته بود و سپس در اوایل دهه‌ی بیست به صورت کارت پستال چاپ و توزیع شده بود. عکس‌های لنرات و لندراک نه تنها بیابان، تپه‌های شن روان، بازارها و مناطق محلی تونس را نشان می‌داد، بلکه شامل تصاویری از پسران و دختران نابالغ جوان بود که سنی بین کودکی و نوجوانی و چهره‌ای بین زن و مرد داشتند. این تصاویر معمولاً مطابق سلیقه‌ی مشتریان اروپایی تهیه شده بود که تصویری وسوسه انگیز و وهم آمیز از شرق داشتند. پوستر عکس‌های این دو بعدها بسیار در اروپا پرفروش شد. می‌توانید مجموعه‌ی آلبوم آنها را در سایت تخصصی شرکت لنرات و لندراک (L&L) ببینید. در این آلبوم، عکس فوق در مجموعه‌ی تونس و الجزایر قابل مشاهده است.
هیچ شکی نیست که عکس فوق به عنوان مدل پوسترهای ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. به علاوه در عنوان این عکس نام این نوجوان احمد ذکر شده، که این خود به تنهایی می‌تواند نشان دهد که چرا تصویرگران ایرانی آن‌را به عنوان مدلی از [حضرت] محمد انتخاب نموده‌اند. بدین ترتیب، این عکاس ناخواسته در قلب یک اسطوره قرار گرفته است.
قبل از جنگ جهانی اول، تصویر احمد در مجله‌ی نشنال جئوگرافیک (National Geographic) در ژانویه‌ی سال ۱۹۱۴ و تحت مقاله‌ای با عنوان اینجا و آنجا در شمال آفریقا چاپ شد که زیر آن نوشته شده بود «عربی با یک گل». در دهه‌ی بیست، کارت پستال‌های تونسی L&Lبین سربازان فرانسوی در شمال آفریقا بسیار محبوب بود. در دهه‌های هشتاد و نود، کتب متعددی شامل عکس این نوجوان چاپ شد، ولی اغلب آنها عنوانی غیر از [حضرت] محمد به عکس داده‌اند.
در نسخ ایرانی فعلی، اصلاحاتی روی تصویر انجام شده و از فریبندگی چهره‌‌ی نوجوان چیزهایی نگه داشته شده، ولی از زیبایی جذاب آن کاسته شده است. شانه‌ی سمت چپ اندکی با پارچه پوشانده شده و دهان و چشم‌ها اندکی اصلاح شده است. به طور کلی می‌توان گفت که هنرمندان ایرانی سعی کرده‌‌اند جنبه‌های زیبا پسندانه‌ی تصویر Lehnertرا کاهش دهند و تصویر را از حالت جذاب خارج نموده، به آن زیبایی مقدسی ببخشند.»
در همین رابطه مقاله‌ی مرکز تبلیغات اسلامی واشنگتن را بخوانید.
منبع: گمانه دات کام.
{jcomments on}
