موسوعة الإمام علي بن ابي‌طالب عليه‌السلام في الکتاب و السنة و التاريخ تألیف محمد محمدی ری شهری، با همکاری سید محمدکاظم طباطبایی و سید محمد طباطبایی، مجموعه‌ای است شامل تاریخ، سیره و دیدگاه‌های امام علی (علیه السلام) درباره علوم و دانش های گوناگون.
این موسوعه، در ادامه کتاب نگاری درباره شخصیت امام علی (علیه السلام)، فراهم آمده و در آن ابعاد زندگانی و دیدگاه‌های امام کاوش و عرضه شده است. مطالب کتاب برگرفته از متون کهن تاریخی و حدیثی اهل سنت و شیعه است، محققان آن کوشیده‌اند در زیر هر عنوانی که برگزیده‌اند، عین متون پیشین را نقل کنند و کتاب از این جهت حاوی اطلاعات مفیدی است و برای هر پژوهشگری، کتاب مرجعی درباره امام علی (علیه السلام) به شمار می‌رود.
از ویژگی های کتاب این است که تحلیل هایی در برخی از بخش ها نوشته شده و هر بابی جمع‌بندی و گزارش شده و محققان آن، آنها را جدای از گزارش های تاریخی تدوین کرده‌اند و تحلیل ها با گزارش های تاریخی و حدیثی در هم نیآمیخته‌اند. آمیزه‌ای از منابع عامه و خاصه در باب هر موضوع در کنار هم آمده تا خواننده به ابعاد هر موضوع از دو نگاه آشنا شود. بیش از صد مصدر و مآخذ، مصادر کتاب را تشکیل می‌دهد. توضیحات مفیدی به مناسبت طرح مباحث و ذکر اعلام در حواشی کتاب نوشته شده و ابوابی نیز، ناظر به مباحث نو ابداع شده و دیدگاه‌های امام در عرصه‌های گوناگون علمی مانند روان‌شناسی، تاریخ و جامعه‌شناسی آورده شده است.
موسوعه در شانزده بخش سامان یافته و همه ابعاد حیات فردی، جمعی و سیاسی امام علی (علیه السلام) در آنها آورده شده است.
بخش های کتاب، عبارت‌اند از: خانواده امام، امام با پیامبر (صلی الله علیه و آله)، تلاش پیامبر برای پیشوایی امام، علی (علیه السلام) پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله)، سیاست ها و جن گهای امام، دوران تنهایی و بی‌کسی شهادت امام، دیدگاه‌های درباه امام، ویژگی ها و دانش های امام، قضاوت های امام، شخصیت و ابعاد معنوی امام، حب و بغض امام، یاران و کارگزاران امام.
این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده و مترجمان آن، عبدالهادی مسعودی، مهدی مهریزی، سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا)، جوادی محدثی، محمدعلی سلطانی می‌باشند.
دوره فارسی این اثر یک جلد نمایه دارد که از سوی محمد مرادی و همکاران در 558 صفحه تدوین شده است.[۱]
پانويس
ر.ک: معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، ص369-371
