ارهاصات عبارت است از حوادثی غیر طبیعی، فراپندار و شگفتانگیز که پیش از بعثت از پیامبر(ص) نمایان شده و مقرون به تحدّی نیست بر خلاف معجزه که مقرون به تحدّی است. گستره معنایی در اثر حاضر بر مبنای تعریف جرجانی است زیرا با توجه به چینش گزارشهای تاریخی در سدههای نخست، این تعریف به واقعیت نزدیکتر می نماید و به حضور یا حیات پیامبر(ص) هنگام رخداد ارهاص تصریح شده است؛ بنابراین بشارات، هواجس و… نمیتواند از مقوله ارهاص باشد.
برای تاریخچه و مراحل ورود واژه ارهاصات در منابع، میتوان سه مرحله را متصور شد:
الف) کاربرد در کتب لغوی و ادبی که هم تحمل معنای لغوی ارهاص با مفهوم مقدمه و مقدمات را دارد و هم معنای اصطلاحی آن را برمیتابد؛
ب) کاربرد اصطلاحی در منابع کلامی شیعی و اهلسنت؛
ج) ورود به منابع تاریخی و تفسیری شیعه و اهلسنت.
بر اساس دستاورد این تحقیق، مفهوم ارهاص از نظر کمّی و کیفی، طی سدههای دوم تا پانزدهم دستخوش تغییرات و تحولات معناداری شده است. از جهت کمّی، میزان بهرهوری از اصطلاح مذکور در سدههای گوناگون، تغییرهایی چشمگیر داشته است؛ همچنانکه از نظر کیفیت مفهومی، در سدههای اول، توسع معنایی داشته و در سدههای میانی، به تضیق یا محدوده معنایی خاص دچار شده است؛ سپس در سدههای اخیر، بار دیگر توسّع معنایی آن در منابع مشاهده می شود.