چکیده
بررسی جایگاه شخصیت حذیفه بن یمان عبسی هم پیمان قبیله بنی عبدالاشهل از لابلای کتب تاریخی، تراجم نگاری و روایی سنی و شیعه در آن روی اهمیت دارد که او در دوران حیات پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) از جایگاه مهمی برخوردار بوده و به عنوان انصار در آغاز هجرت به همراهی پدرش حسبل به دین اسلام گرویده در روز پیمان برادری، جنگ احد و خندق حضور داشته و در غزوه تبوک و ماجرای عقبه به اسامی منافقان شناخت پیدا کرده به عنوان صاحب سرّالنبی مشهور بوده است.
بنابر کتب روایی شیعه، حذیفه در روز سقیفه از معترضین به خلافت ابوبکر بوده و طبق گزارش کتب تاریخی در فتح یرموک به عنوان قاصد خبر پیروزی بوده، در فتح شوشتر به عنوان فرمانده سپاه پیادگان و در فتح آذربایجان به عنوان فاتح و در نهاوند به عنوان فرمانده سپاه بعد از قتل نعمان بن مقرن حضور داشته و برای دوره ای حاکم مدائن و ارمینیه بوده است. و هم چنین در فتح طبرستان حضور یافته و در مأموریت سواد و پیشنهاد و ساخت شهر کوفه نقش داشته است.
طبق کتب تاریخی او با علی بن ابی طالب (علیه السلام) بیعت کرده و در فضیلت آن حضرت سخن گفته و روایات پیامبر (صلی الله علیه و آله) را که در مورد امیرالمؤمنین (علیه السلام) در منابع روایی شیعه و سنی موجود می باشد، نقل کرده است. از منظر کتب روایی و رجالی سنی او فرد ثقه و مورد اطمینان بوده و به عنوان صحابه بزرگ پیامبر(صلی الله علیه و آله) معرفی شده و از منظر کتب روایی و رجالی شیعه او به عنوان صحابه پیامبر اسلام و علی بن ابی طالب(علیه السلام) معرفی شده و از یاران خاص علی بن ابی طالب (علیه السلام) بوده است.
