چکیده
پژوهش انجام شده، تلاشی است برای بازخوانی بیست و پنج ساله¬ی پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) تا پایان حکومت عثمان که در حافظه تاریخی مسلمانان نقش بسته است. ارزیابی از تعامل امام علی (علیه السلام) با خلفا پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) می تواند پاسخ برخی کنجکاوی های نسل جدید شیعه و اهل سنت را که با کوله باری از پرسش به حال و آینده می نگرند، دربر داشته باشد.
با توجه به اهمیت استراتژیک وحدت مسلمانان و ضرورت پرهیز از فراهم آوردن زمینه اختلاف و گسستگی در صفوف متحد آنان، در این اثر تلاش بر آن بود که آن چه تاریخ نشان می دهد و بدون تحلیل کلامی و تعصبات غیر منصفانه ارائه شود. لذا تعامل امام علی (علیه السلام) با خلفا (ابوبکر، عمر و عثمان) با توجه به کتاب های تاریخی اهل سنت و شیعه تا قرن پنجم، با رعایت ترتیب زمانی، بررسی شده است.
در این پژوهش سعی شده است تا نشان داده شود که رهبران دو مکتب در صدر اسلامی با هم چگونه زندگی می کردند، به ویژه در مورد امام علی (علیه السلام) که شخصیت و برخوردهای ایشان محور این رساله است. آن حضرت (علیه السلام) ده ها بار در مقابل برخی عملکردهای خلفا در زمینه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی انتقاد می نمود و گاهی در مقابل آنها ایستادگی می کرد.
هم چنین هرگاه از ناحیه دشمنان دین احساس خطر می نمود و یا امری را برای استحکام دین و جامعه اسلامی مفید می دانست، در مورد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و اقتصادی با آنها همکاری می کرد و نیز در زمینه برقراری ارتباط مناسب میان عثمان و معترضان او تلاش بسیاری نمود.
براساس سیره امیرالمؤمین (علیه السلام) همه مسلمانان می توانند برای حفظ اسلام و با انتخاب مسیری صحیح، با همدیگر همکاری نموده و مشکلات علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود را برطرف نمایند.
