معرفی و نقد کتاب «حیات فکری و سیاسی عبدالله بن معاویة بن عبدالله بن جعفر بن ابیطالب» به عنوان دوازدهمین پیش نشست علمی همایش بین المللی جعفر بن ابیطالب به همت معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی و با همکاری دبیرخانه همایش روز سه شنبه مورخ 28/9/1402 برگزار گردید.
در این پیش نشست نویسنده کتاب آقای محمد باقری به معرفی این شخصیت پرداخته و اظهار داشتند: شیعیان کوفه که از عملکرد خود نسبت به قیام زید بن علی و یحیی بن زید رضایت خاطر نداشتند، عبدالله بن معاویه، داماد زید بن علی را به منظور رهبری قیام به کوفه فراخواندند. او در ابتدای سال 127ق در کوفه قیام کرد و شکست خورد؛ پس از آن، به نواحی غربی و مرکز ایران روی آورد و با بهره مندی از ضعف حکومت اموی بر بخش گسترده ¬ای از مرکز و غرب ایران مسلّط شد و حدود دو سال حکومت کرد. در نهایت، پس از برچیدن دولتش به وسیلۀ امویان، به وسیلۀ نمایندۀ ابومسلم خراسانی در هرات به قتل رسید.
سپس در ادامه اظهار داشتند: عبدالله بن معاویة بن عبدالله بن جعفر بن ابیطالب از پنج جهت مورد هجمه قرار گرفت: نزاع های قبیله¬ ای بین اعراب به ویژه قبایل شمالی و جنوبی، اهل سنّت، غلات، امویان و به خصوص عبّاسیان. شیعیان امامی نیز دربارۀ وی سکوت کردند.
ناقد اول حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد مهدی فقیه بحرالعلوم پس از تأیید کتاب نقدهایی را وارد کرده و بیان داشتند:
1ـ نویسنده کتاب در بیان مکان قبر عبدالله بن معاویه مردد است اما ایشان می توانستند اجماع علمای انساب بر قبر واقعی عبدالله بن معاویة در کهن دژ هرات استدلال کنند.
2ـ از چهار برادر عبدالله بن معاویه و سرنوشت آنها هیچ سخنی به میان نیامده است.
ناقد دوم دکتر صفری فروشانی نیز نقدهایی داشتند:
1ـ به عبدالله بن معاویة خیلی تهمت زدند ولی اینکه ما بیاییم و او را تعصیم کنیم این نیز صحیح نمی باشد.
2ـ در کتاب از استانداردهای دوگانه استفاده شده است یعنی هم برای نفی و هم برای تأیید به یک کتاب استناد شده است.
3ـ اینکه عبدالله بن معاویة دولت تشکیل داده باشد صحیح نیست زیرا دولت باید استقرار داشته باشد و به حکومت دو ساله دولت اطلاق نمی شود.
4ـ این دولت چگونه دولتی بوده است؟ اگر منظور شیعه امامیه است خوب این صددرصد دولت نیست اگر منظور شیعه زیدیه است در این صورت شاخص می خواهد. اما نظر بنده این است که بستر ایشان کیسانیه است که ادعای وصایت از ابوهاشم دارند.
5ـ فصلی درباره کتب ملل و نحل آورده اند ولی نقد و تحلیلی ندارند.
6ـ در بحث سکه ها هیچ شعار شیعی در آن وجود ندارد مگر الا المودة فی القربی که مودة همان محبت است و اهل سنت هم محبت دارند.
