مجتمع آموزش عالی تاریخ سیره و تمدن اسلامی
جستجو
Close this search box.
سخن تاریخ و اندیشه امیرالمومنین (علیه السلام) یک منبع اجتهادی مستحکم است

 

آیت الله محمدهادی یوسفی غروی در گفت و گو با خبرنگار شفقنا در خصوص عنوان یک برنامه سخنرانی که تندروی را به امام علی (علیه السلام) نسبت می دهد بیان کرد: یکی از احادیث نبوی شریف معروف در میان مسلمانان همان است که پیامبر اکرم (ص) درباره امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده است «عَلِیٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِیٍّ»، «علی با حق است و حق با علی است». همچنین نسبت به قرآن کریم می فرماید «علی مع القرآن والقرآن مع علی ولن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض»، «علی با قرآن است و قرآن با علی است و از یکدیگر جدا نخواهند شد تا روز بازپسین در روز قیامت و در کنار حوض کوثر بر من وارد خواهد شد».

این را شیعه و سنی در منابع حدیثی خود آورده اند و معنایش این می شود که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) که محور اسلام است، امیرالمومنین علی (علیه السلام) را به عنوان محور حق قرآنی و الهی معرفی فرموده است. بنابراین بر اثر هر علتی هر کس به هر جهت درباره امیرالمومنین علی (علیه السلام) شک و شبهه ای داشته باشد باید بداند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) او را به عنوان ملاک حق معرفی کرده است و به دنبال ایمان به حقانیت اسلام و حقانیت پیام آور اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه و آله)، باید ایمان به حقانیت علی(علیه السلام) نیز داشته باشد.

 

او با نقل سخنانی از پیامبر در رابطه با امام علی (علیه السلام) اظهار کرد: مشهور است در زمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که شیعه و سنی هم از آن حضرت نقل کرده اند، پیامبر پیش از انجام حجه الوداع در سال دهم هجری که بنا بر روایات ۱۰۰ هزار نفر در آن حضور داشتند، حضرت علی(علیه السلام) را به همراه تعدادی از مسلمان ها برای دعوت یمنی ها به اسلام، به این سرزمین فرستاده بود و از جمله عده ای از مسیحیان شهرکی به نام نجران با پیامبر(صلی الله علیه و آله) مباهله کرده بودند که منجر به این شده بود که پیامبر با آنها قرارداد جزیه بست (به معنای مالیات سرانه ای که اقلیتی در زیر پرچم اکثریت، به آن اکثریت می پردازد تا از امنیت در سایه آن اکثریت برخوردار باشد در مقابل آن، اکثریت حفاظت بر امنیت او را بر عهده می گیرد) بنابراین وارد این قرارداد با پیامبر (صلی الله علیه و آله) شدند و مقرر شد که در دو قسط در سال این مالیات سرانه را پرداخت کنند یک قسط آن در ماه رجب و قسط دیگرش در ماه محرم یا صفر و امام علی(علیه السلام) بعد از انعقاد این قرارداد رفته بودند که این جزیه ها را دریافت کنند و حضرت عمده از پارچه های بافت یمن به نام بُرد یمانی را با خود آورد.

یوسفی غروی ادامه داد: از سوی دیگر پیامبر(صلی الله علیه و آله) ضمن فراخوان مسلمانان برای حضور در حجه الوداع به همراه او، به امیرالمومنین علی(علیه السلام) در یمن پیغام فرستاد که او با مسلمانان همراه خود به حج پیامبر(ص) ملحق شوند و امام علی(علیه السلام) با مسلمانان رو به مکه آوردند که البته یمن در جنوب شبه جزیره است و مکه نسبت به یمن در شمال یمن قرار دارد لذا از یمن به طرف شمال رهسپار شدند.

حضرت وقتی به میقات یمن (یلملم) رسید از همراهان خود خواست تا آنجا بمانند تا خودشان پیش از آنها به مکه برسند و برگردند و همراه آنها مجددا به مکه مشرف شوند. وقتی علی (علیه السلام) به مکه آمدند و برگشتند دیدند که آنها با شخصی که امیرالمومنین علی (علیه السلام) به جای خود گمارده بود توافق کردند و از بردهای یمانی (پارچه های برد یمن) چون پاک و نو بود برداشتند و لباس احرام خود کردند اما حضرت این کار را بر خلاف مقررات حفاظت امانت بیت المال می دانستند بنابراین لباس ها را از تن آنها گرفتند و به بار برگرداندند و وقتی که مسلمانان به مکه رسیدند تنی چند از آنها به خدمت پیامبر(صلی الله علیه و آله) رسیدند و به نظر خودشان از دست امیرالمومنین به پیامبر (صلی الله علیه و آله) شکایت کردند که یا رسول الله، علی چنین کرده است و از او تعبیر به خشن کردند که ایشان با ما با خشونت رفتار کرده است.

پیامبر((صلی الله علیه و آله) از تعبیر تندی که آنها برای حضرت علی (علیه السلام) به کار برده بودند ناراحت شد و این عبارت را فرمودند که «علی ممسوس فی ذات الله» یا در عبارت دیگر «عَلِیٍّ فَإِنَّهُ خَشِنٌ فِی ذَاتِ اللَّه» علی (علیه السلام) اگر خشونتی داشته باشد خشونت در تطبیق و تنفیذ احکام اسلام است بنابراین طبق این حدیث شریف پیامبر (صلی الله علیه و آله) بر این مقدار از خشونت علی (علیه السلام) در مقام تطبیق احکام اسلام صحه گذاشتند و حتی از کسانی که از این رفتار حضرت گله مند شده بودند، گله مند شد که چرا آنها تطبیق احکام اسلام را به دست امیرالمومنین، تاب نیاوردند و اظهار گله مندی کردند.

این استاد تاریخ اسلام با بیان اینکه استفاده از تعبیر تندرو برای امام علی(علیه السلام) خلاف نظر پیامبر است تصریح کرد: بنابراین مسلمانان مؤمن به حقانیت پیامبر (صلی الله علیه و آله)باید از همین حدیث نسبت به همراهی حضرت با حق و قرآن درس عبرت را دریافت کنند و چنین تعبیری از امیرالمومنین با عنوان تندرو ترین مسلمان خلاف ادب است و جسارت شمرده می شود. پس اگر کسی در هر وقت و در هر زمانی و مکانی بخواهد اجلاسیه یا همایشی به این نام و عنوان برگزار کند بداند که این تعبیر ناخوشایند در نظر پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و آنچه که علی(علیه السلام) به عنوان میزان و ملاک حق در طول عمرش انجام داده است نباید به عنوان تندروی تلقی کرد چون معنای تندروی این است که گویا این مقداری که حضرت رفتار کرده بیشتر از حد اعتدال بوده است و این عین همان جسارت و خلاف فرمایش پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و البته هر کسی در هر زمان و مکانی هر تعبیر خشنی نسبت به هر معصومی انجام دهد، استحقاق تأدیب دارد که البته مقدار تادیب و کیفیت و چگونگی آن بسته به نظر قاضی شرعی دارد. ارزیابی شود که این شخص در این زمان و مکان با چه عذری چنین خلافی را مرتکب شده است و با فرصت دفاعی که به او داده می شود مشخص شود آیا وجهی برای عذرخواهی دارد یا نه. آیا این وجه او موجه و قابل پذیرش است یا نه قاصر است در این کاری که انجام داده است یا مقصر و اگر مقصر باشد به تناسب درصد تقصیر او طبعا کیفر مشخص می شود.

یوسفی غروی در پایان خاطرنشان کرد: معارف معرفتی عقیدتی که منشاء آن متون اسلامی است یعنی قرآن کریم که سخن خدا است و یا سخنان حامل رسالت قرآن یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای مسلمانان تبیین شود تا جلوگیر تعدی بر ساحت مقدسه معصومین باشد. البته هر بیانی از هر مقدسی حتی اگر از پروردگار باشد معنای آن این نیست که همه مردم تسلیم خواهند شد و حد و حدود خود را تشخیص دهند و خود را مقید به این حدود بدانند و از این حدود تجاوز نکنند؛ زیرا هستند کسانی که آگاهانه و با اینکه اتمام حجت شده است و حجت قرآنی و نبوی به آنها رسیده است اما جرات می دهند و جسارت می کنند و از حدود شرعی تجاوز می کنند بنابراین باید دید کسانی که تجاوز می کنند آیا عذری برای این تجاوز داشته اند یا نه در صورتی که عذر موجهی دارد پذیرفته شود و در غیر اینصورت به کیفر خود برسند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *