زندگينامه علمى دکتر نعمت الله صفرى فروشانى
سوابق علمى
1. تحصیلات حوزوی
– ورود به حوزه علميه قم در سال 1355.
– تحصيل در حوزه هاى علميه شهرهاى: اصفهان و قم، 9 سال درس خارج آیات عظام آقایان: مؤمن، اسماعیلپور، وحید خراسانی، مکارم شیرازی و جوادی آملی.
2. تحصیلات دانشگاهی
– كارشناسى ارشد(M.S) رشته الهيات و معارف اسلامی از دانشگاه تربيت مدرس قم.
عنوان پايان نامه: «غاليان كاوشى در جریانها و برآیندها تا قرن چهارم هجرى» تاریخ دفاع: 1374.
– دكترى(Ph.D) رشته تاريخ و تمدن ملل اسلامى از دانشكده الهيات دانشگاه تهران.
عنوان رساله: «ارزيابى منابع مكتوب اماميه درباره زندگانى ائمه از آغاز تا پايان نيمه اول قرن پنجم هجرى،» تاريخ دفاع: 1385.
تدريس
الف. کارشناسی ارشد
ردیف | عنوان درس |
1 | تاریخ تمدن اسلامی |
2 | تاريخ علم و تمدن در اسلام |
3 | تاريخ عصر غيبت صغرى |
4 | تاريخ اسلام |
5 | تاريخ حديث |
6 | تاريخ و سيره ائمه اطهار(ع) |
7 | تاريخنگارى تشيع |
8 | معارف اسلامى |
9 | تاریخ فرق و مذاهب اسلامى |
10 | تاريخ علوم اسلامی |
11 | تاريخ فرق شيعى |
12 | راويان فريقين |
13 | روش پژوهش در تاریخ و سیره ائمه(ع) |
14 | جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی |
15 | مأخذشناسی ائمه(ع) |
16 | شناخت مأخذ تاریخ تشیع |
17 | مأخذشناسی تمدن اسلامی |
دکتری
ردیف | عنوان درس |
1 | نقد منابعتاریخ تشیع |
2 | تاريخ تشيع |
3 | تاریخ تمدن اسلامی |
محل تدریس
ردیف | نام دانشگاه |
1 | دانشكده الهيات دانشگاه تهران |
2 | دانشگاه مفيد قم |
3 | جامعه الزهراء |
4 | مركز تخصصى مهدويت |
5 | دفتر تبليغات اسلامى، بخش خواهران |
6 | مجتمع آموزش عالی امام خمينى (ره) |
7 | مؤسسهآموزشی و پژوهشى امام خمينى (ره) |
8 | مجمع جهانى اهل بيت (علیهالسلام) |
9 | مركز تخصصى تاريخ حوزه علميه قم |
10 | دانشگاه معارف اسلامی |
11 | مجتمع آموزش عالی فقه و معارف اسلامی |
12 | دانشگاه ادیان و مذاهب |
مديريتها و سمتهای علمى
ردیف | مرکز | سال |
1 | مدير گروه تاريخ اسلام مجتمع آموزش عالی امام خمينى (ره) | 1379 تاكنون |
2 | مدير گروه تاريخ اسلام پژوهشكده تاريخ و سيره اهلبیت(ع) | 1381 تا 1382 |
3 | مدیر مسئول مجله سخن تاریخ | 1385 تاکنون |
4 | مدیر بخش تاریخ دائرهالمعارف حرمین شریفین | 1387 تا 1389 |
5 | عضو شورای عالی پژوهشکده تاریخ و سیره اهلبیت(ع) | 1381 تا کنون |
6 | عضو شورای علمی گروه تاریخ موسسه آموزش عالی امام رضا(ع)(مرکز تخصصی تاریخ سابق)(وابسته به حوزه علمیه قم) | 1384 تا کنون |
7 | عضو هیئت تحریریه مجله طلوع( مجتمع آموزش عالی امام خمینی) | 1384 تا کنون |
8 | عضو هیئت تحریریه مجله نامه تاریخ پژوهان ( وابسته به معاونت پژوهش حوزه علمیه قم) | 1382 تا کنون |
9 | عضو شورای سیاستگزاری و هیئت علمی همایش بینالمللی تشیع و خاورشناسان | سال1385 تا 1387 |
10 | مدیر گروه تاریخ تمدن اسلامی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) | 1390 |
11 | دبیر علمی سیزدهمین جشنواره شیخ طوسی(ره) | 1389 |
سوابق پژوهشى
الف.همكارى با مراكز پژوهشى
1. مركز تحقيقات استراتژيك وابسته به مجمع تشخيص مصلحت.
2. سازمان اوقاف.
3. صدا و سيما.
4. مركز تحقيقات دارالحديث.
5. مركز معجم فقهى.
6. معاونت پژوهشى جامعهالمصطفی العالمیه.
7. معاونت پژوهشى حوزه علميه خواهران.
8. پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامى (پژوهشكده تاريخ و سيره و پژوهشكده فقه و حقوق).
9. پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى (دانشنامه فاطمى).
ب. مشاركت در پژوهشها
1. احكام حكومتى و مصلحت، به مديريت حجتالاسلام سيفالله صرامى، پژوهش فرهنگى برگزيده، 1376.
2. حكومت اسلامى در انديشه فقهيان شيعه، به مديريت حجتالاسلام محمدكاظم رحمانستايش، پژوهش فرهنگى برگزيده 1376.
3. كتابشناسى فقاهت، به مديريت آقاى محمد نورى (چاپ نشده).
4. پرسشها و پاسخها، بخش فرهنگى نهاد رهبرى در دانشگاهها، رمضان 82.
5. پرسشها و پاسخها، بخش فرهنگى نهاد رهبرى در دانشگاهها، محرم 82.
6. فرق تشیع( بخش غالیان)، انجمن ادیان و مذاهب حوزه علمیه قم، 1387.
7. فرق تسنن( بخش راهنمای مطالعات فرقهشناسی)، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1386.
8. تاریخ در گذرگاه نقد، انجمن تاریخپژوهان، سال 1388.
9. تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء، جلد اول، تالیف گروهی از تاریخ پژوهان، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1389.
آثار علمى
الف) كتاب
1. غاليان، كاوشى در جريانها و برآيندها، بنياد پژوهشهای اسلامى آستان قدس رضوى، 1378.
2. نقش تقيه در استنباط، بوستان كتاب، قم، 1381.
3. حکومت اسلامی در اندیشه فقیهان شیعه(کار مشترک با آقای رحمان ستایش)، مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال 1385.
4. مكه در بستر تاريخ، انتشارات جامعهالمصطفی العالمیه، 1386.
5. خورشید شب(تحلیلی از اوضاع سیاسی زمان امامت امام رضا(ع)، آستان قدس رضوی، 1387.
6. كوفه از تأسيس تا قيام عاشورا، انتشارات مشعر،1391.
ب) مقالات
ب/1) مقالات علمی –پژوهشی
1. تحلیلی بر قیامهای علویان در دوران امام رضا(ع) و ارتباط آن با ولایتعهدی، مجله علمی – پژوهشی شیعه شناسی، شماره26، سال 1388.
2. الارشاد و تاریخنگاری زندگانی ائمه(ع)، مجله علمی- پژوهشی شیعهشناسی، شماره22، سال1387.
3. محمد بن جرير طبرى آملى و دلائل الامامه، مجله علمى- پژوهشى، علوم حديث، شماره 38 ـ37، سال 1385.
4. حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، مجله علمى- پژوهشى علوم حديث، شماره 41، سال1386.
5. بررسی رجالی شرطه الخمیس، با همکاری آقای عباس میرزایی، مجله علمی- پژوهشی شیعه شناسی، شماره 34، سال 1390.
ب/2) مقالات علمی- تخصصی
1. احكام حكومتى و خمس، كنگره نقش زمان و مكان در اجتهاد، جلد 11، سال1374.
2. رساله حق و حكم و شرح حال شيخ محمدهادى تهرانى، نامه مفيد، شماره 4، سال1374.
3.جريان شناسى غلو، علوم حديث، شماره 1، سال1375.
4. جريان شناسى غلو(2)(بررسى متهمان به غلوّ در كتاب الضعفاء ابن غضائرى)، علوم حديث، شماره 2، سال1375.
5. تاريخ بناى مسجد جامع كوفه، مسجد، شماره 44، سال1378.
6. مساجد مباركه و ملعونه كوفه، مسجد، شماره 45، سال1378.
7. انتصاب يا انتخاب از ديدگاه امام خمينى (ره)،كنگره امام خمينى (ره) و انديشه حكومت دينى، جلد 4، سال1378.
8. مبانى رجالى امام خمينى (ره)، علوم حديث، شماره 14، سال1378.
9. روش شناسى حل تعارض در انديشه امام خمينى (ره)،انديشه حكومت دينى، شماره 5، سال1378.
10. رجعت در آثار علامه مجلسى، يادنامه مجلسى، جلد 2، سال1379.
11. درآمدى بر صلح نامه هاى مسلمانان با ايرانيان در آغاز فتح ايران، تاريخ اسلام، شماره 2، سال1379.
12. فصلى در تاريخ نگارى اسلامى طبقات نگارى، تاريخ اسلام، شماره 4، سال1379.
13. غلو، دانشنامه امام على (ع)، جلد 3، سال1380.
15. روند تاريخى آموزش از صدر اسلام تا پايان دوره امويان (1و2)، طلوع، شماره 1، سال1381.
16. روند تاريخى آموزش از صدر اسلام تا پايان دوره امويان (1و2)، طلوع، شماره 2، سال1381.
17. آموزش زنان در صدر اسلام (1و2)، پيام زن، شماره 124 و 126، سال1381.
18. عزت طلبى در نهضت امام حسين (ع)، حكومت اسلامى، شماره 26، سال1381.
19. قیامهای ايرانيان در عصر اول عباسى، تاريخ در آينه پژوهش، جلد 2، سال1382.
20. پيشينه طبقات نگارى مسلمانان، كتاب ماه دين، شماره 51.
21. مقاله هاى شيخ هادى تهرانى، جعفى(خاندان)، جابر بن يزيد جعفى، براى دانشنامه جهان اسلام.
22. سلسله مقالات تاريخ تشيع، مجله پرسمان.
23. حسين بن حمدان و الهدايه الكبرى، مجله طلوع، شماره 16، سال1385.
24. بررسي دو اثر تاريخنگاري شيخ صدوق، فصلنامه نامه تاریخ پژوهان شماره 10، سال1386.
25. نقد و بررسی کتاب مکتب در فرایند تکامل، کتاب ماه دین، شماره 142.
26. فرقههای درون شیعی دوران امامت امام رضا(ع)، مجله طلوع، شماره 28، سال1388.
27. جایگاه غدیر در سقیفه، کنگره بین المللی غدیر، سال1386.
28. نقد و ارزیابی کتاب الفتوح با رویکرد به حادثه کربلا، با همکاری آقای محمدعلی توحیدی، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره 23، سال 1388.
29. بررسی کتاب تمدن اسلامی در قرن چهارم، با همکاری آقای محمدعلی توحیدی، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره 26.
دريافت جوايز:
1. غاليان كاوشى در جریانها و برآيندها، كتاب سال دانشجويى 1378، كتاب سال حوزه 1379.
2. نقش تقيه در استنباط، كتاب سال دانشجويى، كتاب سال حوزه، برگزيده كنگره دينپژوهان، كتاب سال تشويقى جمهورى اسلامى ايران.
3. حكومت اسلامى در انديشه فقيهان شيعه، پژوهش فرهنگى سال 1376، همایش اهل قلم استان اصفهان، سال 1386.
4. مقاله «انتصاب يا انتخاب از ديدگاه امام خمينى»، جشنواره فرهنگى اشراق 1377.
5. مقاله جایگاه غدیر در سقیفه، کنگره بینالمللی غدیر، سال 1386.
6. رتبه اول امتحانات حوزه علميه قم سال 1367 (پايه ششم).
7. رتبه دوم امتحانات حوزه، سال 1368 (پايه نهم).
8. استاد نمونه جامعهالمصطفی العالمیه، سالهای 1379، 1385و 1386.
9. برگزیده در همایشهای اول و چهارم( همایش اهل قلم استان اصفهان)
راهنمایی و مشاوره پایان نامه
الف) دکترا
صحابه در نگاه ائمه اثنی عشریه(ع) و شیعیان(رفتارشناسی ائمه اثنی عشریه و شیعیان آنان درباره صحابه تا پایان سده هفتم هجری)، دانشجو: مصطفی معلمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 1389.
ب) کارشناسی ارشد
ب-1. تحت راهنمایی
1. دورالعوامل الاقتصادیه فیالانحرافات الاجتماعیه فیالعصرین النبوی و الخلفاء الاربعه، دانش پژوه: سید فالح موسوی، مجتمع عالی فقه و معارف، 1387.
2. بررسی شخصیت تاریخی حذیفه بن یمان، دانش پژوه: الشن اسماعیلی، مجتمع عالی امام خمینی(ه)، 1387.
3. سیره اقتصادی ائمه(ع) از صلح امام حسن(ع) تا آغاز غیبت صغری، دانش پژوه: معصومه اخلاقی، مرکز آموزش عالی اهلبیت(ع)، 1388.
4. نقش شیعه در تاریخنگاری اسلامی با نگاهی انتقادی به کتاب اثر التشیع علی الروایات التاریخیه فی القرن الاول الهجری، دانشجو: محمد غفوری، دانشگاه باقرالعلوم، 1388.
5. مقایسه تطبیقی اندیشه مهدویت در اسماعیلیه و امامیه، دانش پژوه: قدیر محمد اف، مجتمع عالی امام خمینی(ه)، 1388.
6. بررسی تطبیقی منابع تاریخی اهل سنت و شیعه درباره تعامل امام علی(ع) با خلفا(تا پایان قرن پنجم هجری قمری)، دانش پژوه: سیدابرار حسن نقوی، مجتمع عالی امام خمینی(ه)، 1388.
7. بررسی رویکرد غلو در مذهب نصیریه در حوزه پاکستان، دانش پژوه: مجاهد علی بهشتی، مجتمع عالی فقه و معارف، 1384.
8. اوضاع فرهنگی مدینه در عصر امام سجاد(ع)(با تاکید بر نقش امام سجاد(ع) از سال 61 تا 95قمری)، دانش پژوه: علی یاسری، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1384.
9. ابن العلقمی فی میزان التاریخ، دانش پژوه: محمدعیدان العابدی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1383.
10. تاریخ تشیع در کشمیر(از آغاز تا دوره معاصر)، دانش پژوه: غلام محمد متو، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1386.
11. بررسی، مقایسه و نقد آراء استاد شهید مطهری و دکتر شریعتی درباره علل انحطاط مسلمین، دانشجو: علی الهیتبار، دانشگاه معارف، 1389.
12. بررسی نظریه پیدایش تشیع، دانش پژوه: تورگوت آتام، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1386.
13. آثار و پیامدهای نهضت ترجمه در تمدن اسلامی، دانش پژوه: محمدباقر حسنی، مجتمع عالی فقه و معارف، 1385.
14. تاریخالبصرهالسیاسی والثقافی والاجتماعی منالنشوء الی القرن الرابع الهجری، دانش پژوه: محمد زاکانی، جامعه آل البیت، 1385.
15. کوفه از آغاز تا انقراض امویان، دانش پژوه: سید نفیس حیدر، مجتمع عالی فقه و معارف، 1386.
16. بررسی تاریخی شبهات غدیر، دانش پژوه: ابوالفضل ابراهیمی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1389.
17. تعامل المسلمین مع الاثار التاریخیه اثناء الفتوحات الاسلامیه، دانش پژوه: حسین ساعدی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1389.
18. تعامل المسلمین مع المعالم الاثریه اثنا الفتوحات الاسلامیه، دانش پژوه: حسین علی الجابری، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1389.
19. نقد و بررسی کتاب ینابیع الموده- بخش امام علی، دانش پژوه: سید حسن رضا کاظمی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1389.
20. جریانشناسی غلو در کوفه تا نیمه قرن دوم هجری، دانشجو: مجید احمدی کچائی، دانشگاه باقرالعلوم، 1390.
21. نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری، دانشجو: فرهاد نعمتی، دانشگاه معارف، 1389.
22. مناسبات امام رضا(ع) با فرق شیعی غیر امامیه، دانشجو: زهرا بختیاری، دانشگاه باقرالعلوم، 1389.
23. بررسی سیر تاریخی مسأله رویت امام زمان در منابع امامیه از آغاز غیبت کبری تا اول قرن چهاردهم، دانش پژوه: تصور عباس، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1390.
24. بررسی جایگاه و آثار عمادالدین طبری و تأثیر آن در آثار امامیه، دانشجو: محسن قاسمی پور، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1390.
ب-2. تحت مشاوره
1. نقش شاه طهماسب اول در گسترش تشیع، دانش پژوه: جمیل حسناف، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1387.
2. تشیع در کوفه بعد از صلح امام حسن(ع) تا پایان امویان، دانش پژوه: سرحات اکتاش، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1388.
3. علل شکست قیامهای شیعی(از سال 65 تا 250 قمری)، دانش پژوه: محسن شریفی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1384.
4. نقش جنگ های صلبی در انتقال تمدن اسلامی به غرب، دانش پژوه: سید عبد الرئوف رضایی، مجتمع عالی فقه و معارف، 1385.
5. بررسی تحولات فرهنگی مدینه در عصر نبوی، دانشجو: علی درزی، دانشگاه معارف، 1389.
6. قانونمندی تاریخ از دیدگاه قرآن، دانشجو: سید ضیاء الدین میرمحمدی، دانشگاه معارف، 1389.
7. بررسی وضعیت فرهنگی دولت حمدانیان حلب، دانشجو: سیدمحمد مهدی موسوی، دانشگاه معارف، 1389.
8. نقد نظریه علمای ابرار با تاکید بر کتاب مکتب در فرایند تکامل، دانشجو: حمیدرضا قربانی مبین، دانشگاه معارف، 1389.
9. تشیع در خراسان بزرگ(از ظهور امویان تا پایان دوره اول عباسی)، دانشجو: غلام احیا حسینی،مرکز آموزش عالی اهل بیت، 1386.
10. بررسی عقاید علویان ترکیه، دانشجو: نوری، مجتمع عالی فقه و معارف، 1384.
11. تشیع در کوفه( قرن اول و دوم هجری)، دانشجو: حمید ملک مکان، دانشگاه قم، 1382.
12. ارزیابی مستشرقین در مورد اهل بیت(ع)، دانش پژوه: محمد سبطین، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1383.
13. بررسی رجعت در قرآن و حدیث از منظر فریقین(با تاکید بر پاسخگویی به شبهات جدید)، دانش پژوه: سید نسیم حیدر زیدی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1384.
14. بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم(ع) و نقش آنها در تاریخ تشیع، دانش پژوه: سیدیاسین زاهدی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1387.
15. جریانات فکری علمای اصفهان در سده اخیر در موضوع امامت، دانشجو: محمدجعفر رضایی، دانشگاه ادیان، 1388.
16. بررسی وضعیت شیعیان امامی عراق در عصر صادقین(ع)، دانشجو: سید محمد احسانی، موسسه امام خمینی(ره)، 1389.
17. واقفه، دانشجو: سید جلال امام، موسسه امام خمینی(ره)، 1387.
18. گونهشناسی اصحاب امام صادق(ع) و چگونگی تعامل امام صادق(ع) با آنها، دانش پژوه: محمدابراهیم عادلی، مجتع عالی امام خمینی(ره)، 1389.
19. مبانی و روش ارزیابی احادیث تاریخی در الصحیح من سیره النبی الاعظم، دانشجو: حمید جلیلیان، دانشگاه آزاد تهران، 1389.
20. المرکزالعلمیه فیالبصره من التاسیس الی نهایه القرن الخامس الهجری، دانش پژوه: هانی البندر، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1390.
ب) کارشناسی
1. الصلیحیون(429-532 ق) و دورهم فی نشر مذهب الاسماعیلی مع الترکیز علی دورالملکه اروی، دانش پژوه: ابراهیم شامی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1387.
2. شیعه در زمان امام صادق(ع)، دانش پژوه: علی عروج اف، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1386.
3. شهرک صدر آسیبها، چالشها و راهکارها، دانش پژوه: علی الفتلی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1385.
4. بررسی اقوال وفیات معصومان(ع) زمان، مکان و چگونگی، دانش پژوه: حسن رضا حیدری، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1388.
5. یحیی بن زید(از ولادت تا شهادت)، دانش پژوه: عبدالقادر کمالی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1386.
6. وضع کنونی شیعیان بلوچستان پاکستان، دانش پژوه: عبدالحق جمالی، مجتمع عالی امام خمینی(ره)، 1387.