مقدمه
سایت سخن تاریخ از سوی گروه تاریخ اسلام مجتمع آموزش عالي امام خميني(ره) وابسته به جامعة المصطفي العالمية با هدف عرضه شناخت عمیق تر از اسلام خاصه تشیع و دفاع از آن، راه اندازی شده است. گروه تاریخ اسلام، از سال 1379 كار خود را شروع كرده و به تدریج با فعال ساختن رشته های مختلف و جذب اساتید در گرایشهای مختلف، فعالیت رو به رشدی داشته است.
هم اكنون(مهر 1391) یک عنوان كارشناسي در رشته تاریخ اسلام و چهار عنوان كارشناسي ارشد در رشته های تاریخ اهل بیت،تاریخ تمدن اسلامی،تاریخ تشیع و تاریخ معاصر جهان اسلام ،سه عنوان دکتری در رشته های تاریخ تشیع،تاریخ تمدن اسلامی و تاریخ اهل بیت و دو عنوان سطح چهار در موضوع تاریخ اهل بیت و تاریخ تمدن اسلامی دارد. گروه از اساتید مجرب در سه سطح اساتید عضو هیأت علمی،همکار و مدعو بهره مند است و علاوه بر فعالیت های آموزشی به برگزاری نشست های علمی(مانند:سیره پژوهی)،انتشار کتب تاریخی(مانند: تاریخ آموزش در اسلام) و نظایر آن پرداخته است.
از فعالیت های مهم گروه انتشار فصل نامه سخن تاریخ است.تا پایان زمستان 1390، پانزده شماره از آن منتشر شده و اینک با انتخاب هیأت تحریریه جدیدتر در آستانه اخذ درجه علمی پژوهشی است.گروه با کمک به دانش پژوهان در انتخاب موضوعات تاریخی مسأله محور و راهنمایی های مناسب،پایان نامه هایی را تولید کرده است که برخی حائز جوایز شده و برخی به چاپ رسیده اند.
تاریخچه سایت
اولین گام برای تأسیس سایت سخن تاریخ در مرداد 1390 برداشته شد. پیش نویس تهیه شده که شامل مقدمه،اهداف،انتظارات،رسالت ها،حیطه فعالیت،ساختار و سازمان،الزامات،اقدامات و چهار پیوست بوداز سوی کارشناسان و استادان گروه تاریخ اسلام مورد بررسی قرار گرفت.حاصل این اقدام،اصلاح و پویایی پیش نویس بود.گام دوم، انتخاب اعضای سایت بود. در انتخاب اعضاء،تخصص، علاقه مندی و پشتکار، مورد توجه بوده است.افراد انتخاب شده در بخش های مدیر مسئول،مدیر سایت،مدیر فنی،مدیر ارتباطات و مسئول تهیه اطلاعات مشغول به کار شدند.گام سوم، تشکیل بیست جلسه کاری از مهر 1390 تا خرداد 1391که نتیجه عمده آن، تنظیم اساسنامه سایت، تدوین شرح وظایف اعضاء و بخش های مختلف سایت و آماده سازی اطلاعات بوده است.گام چهارم در 30 خرداد 1391 کلیک خورد.در این روز،اولین نشست سایت سخن تاریخ با حضور حجه الاسلام والمسلمین هاشمیان(ریاست محترم مجتمع عالی امام خمینی(ره))، دکتر صفری(مدیر محترم گروه تاریخ اسلام و مدیر مسئول سایت)،حجه الاسلام حاجی زاده(مدیر محترم اداره منابع توسعه و فناوری) و دو نفر از کارشناسان این اداره،آقای محمدی(مدیر محترم ارتباطات و روابط بین الملل) و اعضای سایت برگزار شد.دستاورد این جلسه،تأکید ریاست مجتمع بر ادامه کار سایت و تأیید ضرورت رونمایی آن در آینده نزدیک بود.پس از آن،فعالیت اعضای سایت برای آماده کردن سایت جهت رونمایی توسعه یافت تا این که سایت در 14 مرداد 1391 مصادف با 15 رمضان 1433 در سالروز ولادت امام حسن مجتبی(ع) به صورت آزمایشی رونمایی شد.
انگیزه تأسیس
فقدان یک سایت جامع در عرصه تاریخ اسلام و اهل بیت(ع)، نخستین انگیزه تأسیس سخن تاریخ است.در این راستا،ارائه تحقیقات مربوط به ائمه علیهم السلام،می تواند خلاء موجود در سایت های تاریخی را برطرف سازد.به علاوه،دفاع عالمانه از داده های تاریخی اسلام و تمییز سره از ناسره آن، از انگیزه های دیگر است.نمی توان تأثیر فضای مجازی در عرضه اطلاعات و علوم تاریخی را نادیده گرفت.همچنین، ارائه اطلاعات و علوم تاریخی، مانع از تهدیدهای احتمالی اینترنت در عرصه تاریخ اسلام می گردد.در واقع،محیط دیجیتالی،سرعت در انتقال خبر و دانش تاریخ اسلامی که از لوازم توسعه علمی است را در اختیار می گذارد و راهی است برای عرضه داشته ها.ارتباط با دانشمندان،اطلاع از تازه های نشر و آگاهی از جدیدترین داده های علمی در چنین محیطی ممکن است.عدم دسترسی وسیع به سیستم های اطلاع رسانی که در صدد تجزیه و تحلیل داده های تاریخ اسلامی بر اساس معیارهای علمی است،مسلمانان متعهد را وادار به تلاش علمی می کند.
اهداف سایت
اساسنامه سایت سخن تاریخ که در نوع خود، ابتکار جدیدی است،مهم ترین اهداف خود را در راستای انگیزه هایی که در تأسیس سایت بوده،نخست، تولید و گسترش دانش در عرصه تاریخ اسلام و سیره اهل بیت(ع) و سپس، افزایش توانمندی مخاطبان در تحلیل تاریخ اسلام و سیره اهل بیت(ع) و ارتقاء بینش مخاطبان در ارتباط با تاریخ اسلام و سیره اهل بیت(ع) و نقد گزارش ها و تحلیل های تاریخی مستشرقین می داند.
دستیابی به اهداف مذکور در قلمروهای زیر دنبال می گردد:
الف – از جاهلیت عرب تا دوران معاصر
ب – تاریخ جهان با تأکید بر دنیای اسلام
ج – بررسی مطالب مرتبط با تاریخ اسلام و سیره اهل بیت (ع)
بنابراین از این سایت انتظار می رود:
– به تولید علم در عرصه تاریخ اسلام بپردازد.
– ارائه تحلیل های علمی جامع و عالمانه در باره وقایع تاریخی جهان اسلام را مورد نظر قرار دهد.
– جذب،عضوگیری و ایجاد ارتباط با استادان و دانش پژوهان تاریخ مسلمان را دنبال کند.
ساختار سایت
سایت سخن، چارچوب و ساختاری را برای خود تدارک دیده است که شورای سیاست گذاری،شورای اجرایی و شورای علمی از ارکان اصلی آن به شمار می رود.شورای سیاست گذاری با ترکیبی از گروه تاریخ اسلام،اعضای سایت و نماینده رئیس مجتمع به تعیین سیاست های کلان و نظارت بر حسن اجرای آن، همسوسازی سیاست ها و برنامه های سایت با سیاست های کلان جامعه المصطفی(ص) می پردازد.شورای اجرایی در سطحی پایین تر تنها اجرایی سازی سیاست های مصوب شورای سیاست گذاری را مد نظر قرار می دهد.همچنین این شورا، مسئول صحت و اتقان مطالب منتشره در سایت است. تأمین داده های محتوایی، نظارت بر امور شکلی و بارگذاری آن بر روی سایت از دیگر وظایف این شورا است. شورای علمی با ترکیبی از اعضای هیأت علمی گروه تاریخ اسلام نظارت بر محتوای علمی سایت را برعهده دارد.
معرفی اعضا
افرادی که بخش های مختلف سایت را اداره می کنند دارای چند خصوصیت اند:
– اعضای سایت از تحصیلات عالی در زمینه تاریخ اسلام و بسترهای مرتبط برخوردارند.تعدادی از اعضاء دارای مدرک دکتری اند و تعدادی دیگر،در مقطع دکتری اشتغال به تحصیل دارند.
– ترکیب تحصیلات دانشگاهی و حوزوی در بین اعضای سایت به درستی رعایت شده است به گونه که اعضای سایت برخی با تحصیلات حوزوی و برخی با تحصیلات دانشگاهی اند.
– اعضای سایت یا از آشنایی کافی و در سطح بالایی در زمینه علوم کامپیوتری بهره دارند و یا از علاقه مندی و یا مدیریت در این زمینه بهره مندند.
– از ویژگی های بارز همه اعضای سایت،پشتکار و فعالیت بالای آنان است که ناشی از تخصص و علاقمندی آن ها به کار در زمینه تاریخ اسلام است.
با توجه به این خصوصیات است که اعضای سایت به انجام امور زیر می پردازند:
– شناخت آسیب های موجود در سایت و تلاش در رفع آن؛
– مسئولیت پاسخ گویی به صحت و سقم مطالب منتشره در سایت
– ارائه راه کارهای لازم برای انجام سریع و بهبود کیفی امور سایت
– تهیه علمی گزارش نشست ها،همایش ها، تهیه و ارائه تقویم تاریخ با تأکید بر تاریخ اسلام
– مدیریت طراحی، اجرا و حفظ امنیت سایت،مدیریت دریافت،پردازش،ورود و خروج سایت
– تهیه شناسنامه علمی اساتید، به روز رسانی شناسنامه علمی اساتید، تهیه مقالات و کتب اساتید و دانش پژوهان
معرفی بخش ها
لوگوی سایت با آیه ای که به صورت گنبدی بر کتب تاریخی سایه افکنده، آغاز می شود.در سمت چپ لوگو،تصاویر متحرکی از ابنیه تاریخی که در صدر آن تصویر کعبه قرار دارد را نمایش می دهد.در سمت راست این لگو،،نمای ثابتی از سر در مدرسه امام خمینی(ره) دیده می شود.در نوار افقی پایین لوگو،اطلاعیه های گروه،اخبار گروه،معرفی سایت،تقویم تاریخ قابل مشاهده است که برخی از این آیکون ها در آینده نزدیکی فعال خواهند شد اما معرفی سایت و تقویم تاریخ، اولا فعال اند و ثانیا،بخش های فعال متعددی را در خود جای داده اند.در نوار سمت راست سایت،آیکون های متعددی به چشم می خورد که نخستین آن،گروه تاریخ اسلام است. این آیکون به معرفی و توضیح بخش های مختلف گروه تاریخ اسلام از جمله: گروه، رشته ها،اساتید،کتب منتشره گروه و جلسات هم اندیشی دانش پژوهان پرداخته است که هر روز، بر حجم اطلاعات و روزآمدی آن افزوده می شود.آیکون بعدی،دروس و سرفصل ها است که برنامه درسی گروه،سرفصل دروس،دروس پیشنیاز و نظایر آن را در برمی گیرد و اطلاعات مفیدی را در اختیار دانش پژوهان قرار می دهد.آیکون سوم،معرفی اساتید است که معرفی اساتید هیأت علمی،مدعو و همکار را به مخاطبان عرضه می کند.این آیکون دانش پژوهان را با اساتید و آثار آنان آشنا می سازد و این امکان را به آنان می دهد که سئوالات درسی و امور پایان نامه خود را با اساتید منتخب مطرح نمایند.این اقدام، در ارتقای سطح کیفی پایان نامه های مؤثر خواهد بود.
معرفی پایان نامه های برتر دانش پژوهان و چکیده برخی از آن ها، در آیکون بعدی آمده است.از مهم ترین اجزای این آیکون،بانک ایده است که برای ارائه و نقد ایده های تاریخی تعبیه شده است که از اولین کاربردهای آن الگوگیری از آن برای تعریف موضوعات پایان نامه ها است. در این بخش،پایان نامه برتر دانش پژوهان چون آسیب شناسی تمدن اسلامی از دیدگاه سید حسین نصر اثر سید علی رضا عالمی قابل دسترسی است.در منوی فصل نامه سخن،علاوه بر شماره های قبلی،جدیدترین شماره آن، قابل دسترسی است.در آیکون بعدی قرار دارد.چدیدترین شماره سخن تاریخ، بلافاصله پس از چاپ در این آیکون قرار می گیرد.مقالات اساتید و دانش پژوهان،معرفی دانش پژوهان،سفرهای علمی و پیوندها از دیگر این بخش است.
خواندنی های تاریخی، مجموعه ای از پند و عبرت های تاریخی مفید را عرضه می کند. کتب گروه به معرفی کتب منتشره گروه می پردازد.تألیفات اساتید، بخش دیگری از سایت است.سایت به مناسبت سالروز ولادت امام حسن مجتبی(ع)، یک پکیج علمی در باره امام عرضه کرده است و این اقدام در مورد امام صادق در 22 شهریور 1391 مصادف با 25 شوال 1433، امام رضا(ع) در 7 مهر 1391 مصادف با 11 ذی القعده 1433 و امام جواد در 25 مهر 1391 مصادف با 29 ذی القعده 1433 انجام شده است.سایت مصمم است این اقدام را به مناسبت های مذهبی دیگر،تکرار نماید.
سایت از بدو راه اندازی با روند رو به رشد بازدیدکنندگان مواجه شده است.این استقبال،نشان از تعاملی است که بین کاربران و سایت به وجود آمده است.سایت در حال حاضر،امکان دسترسی به موضوعات مختلف را از طریق بخش های مختلف و دستیابی به و رزومه اساتید را برای دانش پژوهان فراهم می آورد که این دو،کمک مؤثری در انتخاب اساتید راهنما و مشاور اند.دانش پژوهان با مراجعه به سایت از برنامه های درسی،اساتید ترم و نظایر آن آگاه می شوند.افزون بر آن،افزایش اطلاعات تاریخ اسلامی،ارتقاء قدرت نقد آثار تاریخی، بهره گیری از ایده های دیگران،ارسال و پیگیری دیجیتالی مقالات و عرضه ترجمه مطالب سایت به چند زبان زنده دنیا، از برنامه های برنامه آتی سایت است.
