چکیده
شهادت حسین بن علی (علیه السلام) در سال 61ه نقش بسزایی در دمیدن روحیه انقلابی و مکتبی در جهان تشیع و توسعه آن در مناطق دور از مرکز خلافت مانند عراق و ایران و … داشت. به طوری که برخی بزرگان و سران شیعه مبارزه با طاغوت ها و جباران زمان را هدف عمده خود قرار دادند و در طول تاریخ نستوهانه دست به قیام های مسلحانه زدند.
قیام های شیعی با این که سالها و قرنها از زمان وقوع آنها گذشته است، اما مطالعه و تفحص درباره شرایط و زمینه ها، علل شکل گیری و اهداف آنها، نه تنها ما را با تاریخ خونرنگ و شکوهمند شیعه آشنا می کند بلکه همچون مشعلی فروزان الگو و راهنمای ما برای قیام علیه زورگویان و جباران زمان خواهد بود. و اگر در صدد پاسخ گویی به این سؤال باشیم که چرا و چگونه و به چه دلایلی آنان نتوانستند به آن اهداف و آرمانهایی که در سر می¬پروراندند، جامه عمل بپوشانند و منتهی به به شکست شدند، بیش از پیش مطالعه آنها برای ما اهمیت و ضرورت پیدا می کند.
در مورد شکست آنها علل و عوامل مختلف و متعددی را می توان مؤثر و دخیل دانست. گاه ممکن است این عوامل جنبه سیاسی داشته باشد یعنی رهبران آنها از درایت و تدبیر لازم که بتوانند بین نیروها و تشکیلات خود در مناطق ارتباط و هماهنگی ایجاد نمایند، برخودار نباشند. و یا پیش از آنکه تشکیلات و نیروها به آمادگی کامل برسند و اوضاع و شرایط وفق مراد آنان باشد دستور علنی کردن قیام را بدهند و … و یا ممکن است جنبه اجتماعی و یا اقتصادی داشته باشد، بدین بیان که مکانی را برای شروع قیام خویش برگزینند که مردم آن، هیچ گونه علاقه و گرایشی برای کمک و یاری رساندن به آن ها نداشته باشند و یا مکان انتخاب شده فاقد مال و اموال و زراعت کافی و لازم برای فراهم آوردن مقدمات اولیه قیام چون تأمین غذا و آذوقه باشد. و یا ممکن است علل و عوامل شکست جنبه نظامی داشته باشد یعنی قیام کنندگان نتوانند تدبیر و تاکتیک نظامی خاصی که موجب برتری و پیروزی آنان بر دشمن شود، به کار برند و در عوض دشمن از تاکتیک های نظامی بهتری استفاده نماید.
ما در این رساله در صدد یافتن علل و عوامل شکست قیام های شیعی هستیم.
