بررسی گزارش های تاریخی قاضی نورالله شوشتری (ره) در خصوص اهل بیت (علیهم السلام)

چکیده
پژوهش حاضر درباره بررسی گزارش های تاریخی قاضی نورالله شوشتری(ره) در خصوص اهل بیت(علیهم السلام) با تکیه بر آثار مهم چهارگانه ایشان یعنی مجالس المؤمنین، احقاق الحق، مصائب النواصب، الصوارم المحرقه صورت گرفته است، روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. بررسی گزارش های تاریخی درباره اهل بیت علیهم السلام برای یک دانشمند و عالم اسلامی بسیار حائز اهمیت می باشد، زیرا اهل بیت علیهم السلام چون ثقل اصغر و عدل قرآن کریم اند لذا شناخت سیره و سنت آنها برای رهبری و هدایت و انتظام جامعه لازم و ضروری میباشد. بدین سبب عالمان و دانشمندانی در طول تاریخ بودند که برای تبیین و تبلیغ تاریخ و سنت اهل بیت علیهم السلام و مکتب و معارف آنها تمام سعی خود را انجام دادند، از جمله آنها قاضی نورالله شوشتری بودند که در زمان اکبرشاه در شبه قاره هند مهاجرت کردند و به خاطر نبوغ و تبحر علمی، منصب قضاوت حکومت را به دست گرفتند و مشغول تبلیغ و ترویج معارف اهل بیت علیهم السلام شدند و بنابر عوامل اجتماعی و مذهبی و دفاعی آثار گوناگونی نیز درباره بیان حقائق تاریخی، دفاع معارف شیعه امامیه به یادگار گذاشتند که از لحاظ روش تحلیل و بررسی مسائل و حقائق بسیار حائز اهیمت اند. مهم ترین نتائج این پژوهش معنی شناسی اهل بیت، معرفی قاضی نورالله، معرفی آثار چهارگانه از لحاظ متن و محتوای، استخراج روش بررسی تاریخی قاضی نورالله، شناسایی میزان استنادیابی محتوایی در تحلیل و تبیین گزارش های تاریخی و ذکر شواهد و نمونه های گوناگون تاریخی از آثار ایشان و تحلیل و بررسی آنها می باشد. می توان گفت که آثار قاضی نورالله شوشتری به تمام معنی آثار تاریخی نبودند ولی ایشان با روش تحلیلی بسیاری از گزارش ها و حقائق تاریخی مربوط به اهل بیت علیهم السلام را در ضمن مباحث کلامی و حدیثی و مناظره ی بیان نمودند و جوانب مسائل را نقد و بررسی نمودند و شبهات و اعتراضات پیرامون آنها را جواب دادند و از منابع زیادی فریقین استناد نمودند که موجب افرایش میزان اعتماد برای یک محقق درباره گزارش های تاریخی مربوط به اهل بیت علیهم السلام، به ویژه حوادث سیاسی در آثار ایشان می باشد، لذا می توان با تکیه به آثار ایشان «تاریخ مختصر اهل بیت علیهم السلام» را استخراج کرد و به صورت اسناد حقانیت مذهب حقه امامیه برای حق جویان ارائه داد.

کلیدواژه‌ها: اهل بیت(علیهم السلام)، قاضی نورالله شوشتری، تاریخ، مجالس المؤمنین، احقاق الحق، مصائب النواصب.

فهرست مطالب
مقدمه 1
1. طرح تحقیق: 3
1-1. تعریف مسئله: 3
1-2. سؤال اصلی: 3
1-3. سؤال‌های فرعی: 3
1-4. ضرورت تحقیق: 4
1-5. فرضیه‌های تحقیق: 4
1-6. اهداف تحقیق: 4
1-7. جنبه جديد بودن و نوآورى تحقيق: 5
1-8. پشینه تحقیق: 5
1-9. روش تحقیق: 6
فصل اول:کلیات
مقدمه 8
1-1. گفتار اول: مفهوم شناسی 9
1-1-1. اهل بیت 9
1-1-1-1. معنی اهل بیت 9
1-1-1-2. اصطلاح اهل بیت 10
1-1-1-3 مصداق اهل بیت 12
1-1-2. گزارش های تاریخی: 13
1-1-3. روش و رویکرد تاریخ: 16
1-1-3-1. شناخت و بررسی منابع معتبر: 17
1-1-3-2. بررسی سندی و متنی گزارشات تاریخ: 18
1-1-3-3. عرضه به قرآن و قطعیات علمی و عقلی و تاریخی: 18
1-2. گفتار دوم: نگاهی به تاریخ زندگی قاضی نور الله شوشتری 20
1-2-1. نام و نسب و خانواده 20
1-2-2. شخصیت علمی قاضی نور الله شوشتری 21
1-2-2-1. استادان 21
1-2-2-2. شاگردان و فرزندان 22
1-2-2-3. تألیفات و نوشته های مختلف 23
1-2-3. مهاجرت به هندوستان و وضعیت اجتماعی آن عصر 24
1-2-4. منصب قضاوت 26
1-2-5. شهادت مظلومانه قاضی نور الله شوشتری 27
1-3. گفتار سوم: معرفی کتاب های چهاگانه قاضی نورالله شوشتری 28
1-3-1. علل نگارش و گزارش محتوای کتاب های چهارگانه: 28
1-3-1-1. دلیل نگارش مجالس المؤمنین و محتوای آن: 28
1-3-1-2. دلیل نگارش احقاق الحق و محتوای آن: 32
1-3-1-3. دلیل نگارش مصائب النواصب و محتوای آن: 35
1-3-1-4. دلیل نگارش الصوارم المهرقه و محتوای آن: 45
1-3-2. ارزش و جایگاه کتاب های چهارگانه: 49
1-3-2. منابع مورد استناد کتاب های قاضی نورالله: 51
1-3-2-1. آیات قرآن کریم 51
1-3-2-2. منابع تاریخی و احوال شناسی: 51
1-3-2-3. منابع تفسیری و حدیثی و کلامی: 52
نتیجه گیری فصل اول: 58
فصل دوم: عوامل و انگیزه های تأثیرگزار ورود قاضی نور الله شوستری به تاریخ اهل بیت(ع)
مقدمه 60
2-1. اوضاع سیاسی و اجتماعی شبه قاره هند علیه شیعیان: 62
2-1-1. وجود برخی حاکمان و سیاستمدارن و عالمان ضد شیعی: 62
2-1-2. تنگ شدن عرصه حیات برای شیعیان اهل بیت(علیهم السلام) 63
2-2. پدیده ناصبیت و صوفی گری افراطی: 64
2-3. تبیین حقائق تاریخی اهل بیت(ع) و دفاع از معارف و عقاید امامیه: 70
3-2-1. معرفی شخصیت و منزلت و رهبری اهل بیت(علیهم السلام): 71
3-2-2. تبیین حقائق تاریخی اهل بیت(علیهم السلام) و شیعیان آنها: 73
3-2-3. دفاع از اصول و مبانی و اعتقادت شیعه و مکتب اهل بیت(علیهم السلام): 75
2-4. ضرورت ردیه نویسی بر آثار متعصبان و مخالفان اهل بیت(علیهم السلام): 78
نتیجه گیری فصل دوم: 85
فصل سوم: شیوه و روش های قاضی نور الله شوستری در نگارش تاریخ اهل بیت(ع)
مقدمه: 87
3-1. استفاده از کتب و اقوال و مقبولات مخالفان: 89
3-2. تحلیل و بررسی های سندی و متنی گزارشات تاریخی: 91
3-2-1. شاهد اول؛ بررسی حدیث اصحابی کالنجوم: 91
3-2-2. شاهد دوم؛ لزوم عصمت امام: 93
3-2-3. شاهد سوم؛ لزوم اقرار ولایت آئمه در تکمیل ایمان: 94
3-3. عرضه و تطبیق با آیات و احادیث و روایات: 96
3-3-1. شاهد اول؛ تقیه در سیره اهل بیت(ع) 96
3-3-2. شاهد دوم؛ خلاف رهبری بودن معصیت 99
3-3-3. شاهد سوم؛ احادیث ساختگی: 99
3-3-4. شاهد چهارم؛ بررسی افضلیت صحابه و اهل بیت(ع) 100
3-4. استناد از گزارشات قطعی تاریخی و ادبیات زبان: 102
3-4-1. شاهد اول؛ عناد و معارضه برخی صحابه با اهل بیت(ع) 103
3-4-2. شاهد دوم؛ بررسی مسئله نصب امام 104
3-4-3. شاهد سوم؛ اثبات فضیلت امیرالمؤمنین(ع) با استناد اشعار تاریخی: 106
نتیجه گیری فصل سوم: 108
فصل چهارم: میزان استناد یابی محتوای تاریخ اهل بیت(ع) در آثار قاضی نور الله
مقدمه 110
4-1. تاریخ اهل بیت(علیهم السلام) در آثار قاضی و بررسی میزان استناد یابی محتوایی: 111
4-1-1. جدول گزارشات مختصر درباره تاریخ اهل بیت(علیهم السلام): 111
4-1-2. بررسی برخی شواهد مهم تاریخی به صورت تفصیلی: 118
4-1-2-1. شاهد اول؛ جسارت توهین پیامبر(ص) در قضیه مطالبه قلم و کاغذ: 118
4-1-2-2. شاهد دوم؛ بررسی عصمت پیامبر(ص) و شواهد خلاف آن در منابع اهل سنت 121
4-1-2-3. شاهد سوم؛ پاک بودن پیامبر(ص) از سهو و نسیان: 123
4-1-2-4. شاهد چهارم؛ نباء عظیم بودن امیرالمؤمنین(ع) 125
4-1-2-5. شاهد پنجم؛ پاک بودن پیامبر(ص) از شرک و حرام خوری: 126
4-1-2-6. شاهد ششم؛ بررسی مسئله احتجاج و اعتراض اهل بیت(ع) برای حق خلافت 128
4-1-2-7. شاهد هفتم؛ اثبات امامت علی(ع) از قرآن و بطلان خلافت ثلاثه 132
4-1-2-8. شاهد هشتم؛ لزوم ولایت و دوستی امام علی(ع) و آئمه(ع): 134
4-1-2-9. شاهد نهم؛ جواب اعتراض های مربوط به عید غدیر و عید نوروز 135
4-1-2-10. شاهد دهم؛ بررسی مسئله منع حدیث و جعل احادیث: 137
4-1-3. نکات کلی پیرامون میزان استناد یابی محتوای: 139
نتیجه گیری فصل چهارم: 143
نتیجه گیری پایان نامه: 144
پیشنهادات: 145
منابع: 146
چکیده انگلیسی: 152

نتیجه گیری پایان نامه:
آنچه در این پژوهش بیان و بررسی‌شده، می‌توان موارد ذیل را به‌عنوان نتایج ذکر کرد:
1- قاضی نورالله شوشتری یکی از بزرگ ترین دانشمند و محقق و فقیه جهان تشیع بودند که از ایران به شبه قاره هند مهاجرت نمودند و برای تبلیغ و ترویج مذهب شیعه امامیه و دفاع آن تلاش های زیادی انجام دادند و از جمله آثار مهمی را تحویل جامعه مسلمین دادند که مهم ترین آنها کتاب مجالس المومنین، احقاق الحق، مصائب النواصب و الصوارم المهرقه می باشد.
2- یکی از مهم ترین موضوع بحث آثار چهارگانه فوق قاضی نورالله شوشتری بررسی گزارش های تاریخی مربوط به اهل بیت(علیهم السلام) و امامان معصوم(علیهم السلام) می باشد، این کتب قاضی از حیث مکانی در شبه قاره و از حیث زمانی در عصر اکبرشاه و جهانگیر شاه نوشته شده بود و هدف اصلی این کتابها ردیه نویسی بر کتاب های مخالفان و معاندان اهل بیت و مذهب تشیع بوده است.
3- روش و شیوه نگارش قاضی نورالله شوشتری مناظره ای بوده است و در مقام عملی و اجرایی از روش های گوناگون همچون نقل کلام مخالف و آوردن شواهد و اقوال مخالفان برای جواب شبهات و اعتراضات، عرضه و تطبیق گزارش های تاریخی با آیات قرآنی، روایات و احادیث قطعی، ارزیابی سندی و محتوایی استفاده نمودند
4- کتاب های قاضی نورالله شوشتری بااینکه به عنوان منابع تاریخی اهل بیت(علیهم السلام) شمرده نمی شوند ولی می توان این کتب را به عنوان منابع مهم تاریخ سیاسی اهل بیت(علیهم السلام) و برای آگاهی یافتن از حوادث مهم تاریخی اواخر زمان پیامبر اکرم(ص) و پس از رحلت ایشان تلقی کرد زیرا ایشان حوادث مهم سیاسی و اختلافات میان صحابه و اهل بیت(علیهم السلام) درباره حق خلافت و رهبری جامعه اسلامی را به دقت مورد بررسی قرار داد و از منابع گوناگون اولیه تاریخی استفاده نمودند و بسیاری از حقائق کتمان شده و احادیث و فضائل ساختگی صحابه و غاصبان حق خلافت اهل بیت(علیهم السلام) را با توجه به قطعیات تاریخی بیان و بررسی نمودند.

پیشنهادات:
برخی از پشینهادات مهم برای تکمیل این موضوع بدین قرار اند:
1- بررسی گزارش های حدیثی قاضی نورالله شوشتری(ره) در خصوص اهل بیت(علیهم السلام)
2- تحلیل و بررسی روایات ساختگی و روش آن در آثار قاضی نورالله شوشتری(ره).
3- بررسی گزارش های تقسیری قاضی نورالله شوشتری(ره) در خصوص اهل بیت(علیهم السلام)
4- بررسی نقش و تأثیر و روش فعالیت های حدیثی قاضی نورالله شوشتری(ره) در شبه قاره هند.
5- بررسی نقش و تأثیر و روش فعالیت های تفسیری قاضی نورالله شوشتری(ره) در شبه قاره هند.
6- تحلیل و بررسی مبانی و روش و آداب مناظره و جدل در آثار قاضی نورالله شوشتری.