چکیده
پایان نامه با عنوان: «بررسی تطبیقی مفهوم و مصداق واژه فتنه در دوران پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و آخرالزمان با تأکید بر روایات کتب الغیبه» در چهار فصل تدوین شده است. روش کار کتابخانه ای بوده و برای تأمین این منظور، نرم افزار جامع الاحادیث و جامع التفاسیر و نورالسیره و کتاب کتابخانه مورد استفاده قرار گرفته است.
با جستجوی مفهوم و مصداق واژه فتنه در لغت نامه ها، قرآن کریم و روایات، به مفاهیمی چون آزمایش، ابتلاء، امتحان، انحراف، خدعه، نفاق و وسوسه دست می یابیم. هم چنین مصادیقی مانند اذیت کردن، اموال، اولاد، بنی امیه، بین العاص، بنی الحسن و بنی العباس، تفرقه، شرک، شکنجه دادن، عذاب دادن، گرفتاری را پیدا نمودم.
با بررسی همه جانبه مفاهیم فتنه، می توان محور اساسی آنها را در کلمه انحراف و مصداق مفاهیم را در انحراف از ولایت اهل البیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یافت.
در این نوشتار در سیر تاریخی نخست از فتنه های زمنیه ساز تسلط بنی العاص بر جامعه اسلامی شدند مانند بنی امیه، ناکثین، قاسطین و مارقین سخن رفته سپس از عوامل سبب ساز فته ها به فتنه بنی الحسن (علیه السلام) اشاره نموده و از شکل گیری فتنه در فرزندان عباس بن عبدالمطلب و پس از آن از اختلافات درباره مصداق و تولد وغیبت و ارتحال منجی عالم بشریت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و مدعیان مهدویت و دجال و سفیانی و خطاهای امت در علائم قطعی و غیر قطعی و شرایط ظهور و عوامل شکل دهنده آنها بحث شده است.
تحلیل راهکارهای پیشگیری از افتادن در دام فتنه با استناد به عقل، قرآن کریم، سنت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) از دیگر مباحث رساله است. برای برون رفت از فضای فتنه به شناخت منشأ فتنه، محتوا، صفات و پیامدهای آن نیازمندیم.
راه های برون رفت را در شرایط کنونی را در تزکیه نفس، شناخت امام عصر و ارتباط معنوی با آن حضرت و افزایش معرفت دینی و بصیرت اجتماعی و اقتدا به فقیه جامع الشرایط می توان برشمرد. گفتنی است در این تحقیق، آزمایش الهی و مصادیقی که از مقوله آن باشد مورد تحلیل قرار نگرفته است، زیرا ما به آن مفاهیمی از فتنه پرداخته ایم که ایجاد آن به دست شیطان یا انسان های فریب خورده شیطان بوده است.
واژگان کلیدی: فتنه، انحراف، فریب، بنی امیه، بنی العاص، کتب غیبت، آخر الزمان، مهدویت، بصیرت.
