چکیده
این نوشتار جهت بیان نحوه ارائه معارف اهل بیت: در دانشگاه های اروپایی با عنوان: «طراحی الگوی تبلیغی با محتوای سیره اهل بیت: در دانشگاه¬های اروپایی بر اساس دانش ارتباطات میان فرهنگی» صورت گرفته است.
طرح این است که: برای مبلغ و مروج و هرنهاد و سازمانی که می خواهد معارف مکتب پربار اهل بیت: را در دانشگاه های اروپایی مطرح کند و کاری موفق و امیدوار کننده داشته باشد لازم است خودش را نسبت به مؤلفه های مهم دانش ارتباطات میان فرهنگی مجهز کند که ما پنج اصل رفتار مناسب، شرایط مناسب، موقعیت مناسب، محیط مناسب و روش مناسب را تبیین کرده ایم باقی موارد یا به نحوی به همین پنج مورد بر می گردد و یا از نظر اهمیت در درجه پایین¬تری قرار دارد. بر این موارد سه مرحله به عنوان پیش نیاز افزوده ایم و قایلیم که باید این هشت مرحله را طی کنیم تا به مقصد برسیم.
نظریات گفته شده در خصوص ارتباطات میان فرهنگی وحی الهی نیستند و دارای معایب و نقایصی می باشند اما خطوط کلی آن از مسلمات پذیرفته شده این دانش است که هر صاحب نظری در مورد آن برداشتی دارد که نهایتا تایید آن مسلمات است و ما در پی مجهز کردن مبلّغ به این کلیات پذیرفته شده هستیم. لازمه این طرح دخل و تصرف در معارف دینی نیست و ما در پی ریختن معارف اهل بیت: در قالب خاصی نیستیم بلکه می گوییم هر انسان هدفمندی جهت تاثیر گذاری در جامعه مقصد با هر محتوای فکری لازم است بر اساس طرحی که ما داده¬ایم پیش برود تا به نتیجه برسد و از آن جایی که ابلاغ معارف اهل بیت: رسالت حوزویان و فرهنگیان و دانشجویان مسلمان است لذا باید بدین طرح عنایت داشته باشد تا موفق شود.
مراحل و گام هایی که باید برداشته شود و در واقع طرح ارائه معارف اهل بیت: شامل هشت مرحله می¬شود که عبارتند از:
• شناخت چیستی ارتباطات میان فرهنگی: گام اولی که بر داشته شد این بود که چیستی ارتباطات میان فرهنگی به خوبی تبیین گردد. از آن جایی که موضوعات طرح شده در مورد ارتباطات میان فرهنگی متعدد می باشد و گستره زیادی از مباحث را به خود اختصاص می دهد بیشتر در بخش اول و به صورت موردی در دیگر بخش ها مطرح شده است.
• احصای نظریات ارتباطات میان فرهنگی: در گام دوم نظریات مرتبط با ارتباطات میان فرهنگی بررسی شده است که عمدتاً بر اساس نظریات ويليام بي. گاديكانست؛ كارمن¬ام. لي؛ تسوكاسا نيشيدا، نائوتو اوگاوا؛ در کتاب«نظريه پردازي درباره ارتباطات ميان فرهنگي» می باشد ودر کنار آن نظریاتی از برخی از دین پژوهان اسلامی نیز مطرح شده است. این نظریات تا حد امکان تلخیص و تا حدودی نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. از میان این نظریات سعی شده است نظریاتی که به«رفتار»، «شرایط»، «موقعیت»، «محیط» و «روش» ناظر بوده است در بخش¬های مستقل و با عنایت به بیانات و شیوه اهل بیت:در این خصوص توضیح داده شده است.
• امکان سنجی اجرای طرح در دانشگاه های اروپا: گام سوم اجرا کننده طرح داشتن تصویری روشن از مکان ارائه معارف اهل بیت: می باشد؛ لذا در بخش دوم به شناسایی مقصد اجرای این طرح پرداختیم که عبارت باشد از اروپا و دانشگاه های اروپایی. برای این کار نگاهی اجمالی به اهم موضوعات مرتبط در اروپا پرداختیم مثل سیاست، فرهنگ، اقتصاد، مسلمانان اروپا و نحوه تعامل اروپائیان با مسلمانان در اروپا و در سطح جهانی و در فصلی دیگر با استفاده از اطلاعات متفرقه مثل کتاب و اینترنت و انجام مصاحبه به بررسی دانشگاه های اروپا و نوع نگاه دانشجویان اروپایی به مسلمانان و موضوع ارتباطات میان فرهنگی پرداختیم.
• رفتار مناسب برای ارائه مکتب اهل بیت: در نظریه منتخب ارتباطات میان فرهنگی: گام چهارم ارائه کننده معارف اهل بیت: در دانشگاه های اروپایی اتخاذ علمی رفتار مناسب است که اهمیت این موضوع هم در مصاحبه¬ها و هم در فصل پنجم به تفصیل مطرح شده است و شواهدی نیز از سیره ائمه: در موضوع رفتار بیان گردیده است.
• شرایط، موقعیت، محیط و روش مناسب برای ارائه مکتب اهل بیت: در نظریه منتخب ارتباطات میان فرهنگی: گام های پنجم تا هشتم نیز در نظریه ارتباطات میان فرهنگی از اولویت خاصی برخوردارند که ارائه کننده معارف مکتب اهل بیت: لازم است بصورت علمی و دقیق آگاهی ها و لوازم اقتضایی آن را کسب نماید.
مراحل هشت گانه پیش گفته در این پایان¬نامه به تفصیل بیان شده است و زیر مجموعه های متعددی برای هر بخش ذکر گردیده و همه این ها گام اول این طرح می¬باشد در واقع خطوط اصلی و ریل های نهایی گذاشته شده و اهمیت طرح به خوبی روشن گردیده است، ممکن است در تعیین مصادیق و شواهد مطلب و تغذیه عناوین کاستی ها و خللی باشد که تکمیل آن و کاربردی کردن این طرح به عهده متولیان امور تدریس و تبلیغ خارج از کشور، نمایندگی¬های کشورهای مسلمان، وزارت های خارجه، بخش امور بین¬الملل حوزه و…. می باشد که این طرح را در قالب دروس دانشگاهی و تبلیغی در آورده تکمیل نمایند.
فهرست تفصیلی مطالب
چکیده ب
فهرست اجمالی مطالب ج
مقدمه 1
بخش اول: کلیات و مفاهیم 3
بخش اول) طرح موضوع 4
الف) تبیین مسأله Error! Bookmark not defined.4
ب: اهمیت و ضرورت موضوع 6
ج: پیشینه پژوهش 7
د: سؤالات پژوهش 10
هـ: جنبه نو آوری پژوهش 11
بخش دوم) مفاهیم 12
الف) مفهوم شناسی طرح 12
1- معنای لغوی طرح 12
2- معنای اصطلاحی طرح 13
3- گونه شناسی طرح 14
ب) مفهوم شناسی الگو 22
1- معناب لغوی الگو 22
2- معنای اصطلاحی الگو 22
3- گونه شناسی الگو 24
ج) مفهوم شناسی تبلیغ 26
1- معنای لغوی تبلیغ 27
2- معنای اصطلاحی تبلیغ 27
د) مفهوم شناسی فرهنگ 34
1- معنای لغوی فرهنگ 35
2- معنای اصطلاحی فرهنگ 35
هـ) مفهوم شناسی ارتباطات 40
1- معنای لغوی ارتباطات 40
2- معنای اصطلاحی ارتباطات 42
مفهوم شناسی ارتباطات میان فرهنگی 43
و) مفهوم شناسی سیره 54
1- معنای لغوی سیره 55
2- معنای اصطلاحی سیره 56
ز) مفهوم و مصداق اهل¬بیت: 56
1- معنای لغوی اهل¬بیت 56
2- معنای اصطلاحی اهل¬بیت 57
معنای لغوی دانشگاه 58
معنای اصطلاحی دانشگاه 58
معنای لغوی اروپا 59
معنای اصطلاحی اروپا 59
معنای لغوی رفتار 62
معنای اصطلاحی رفتار 63
معنای لغوی شرایط 64
معنای اصطلاحی شرایط 65
معنای لغوی موقعیت و محیط 68
معنای اصطلاحی موقعیت و محیط 68
معنای لغوی روش 70
معنای اصطلاحی روش 70
خلاصه بخش اول 70
بخش دوم: اروپا و اسلام و چالش های ارتباطات میان فرهنگی 73
فصل اول: معرفی اروپا 74
1- اروپاییان و خانواده 75
2- اروپائیان و ارزش کار 76
3- اروپاییان و سیاست 76
4- اروپاییان و مذهب(زوال اعتقادات) 77
5- اتحادیه اروپا 78
6- اروپا جامعه ای سکولاریسم 79
7- بحران هویت در اروپا 88
فصل دوم: موضع اروپا در قبال مسلمان¬ها 89
1- دوره باورنداشت مسلمانان 89
2- طلیعه توجه اروپا به مسلمانان 90
3- ترجمه آثار اسلامی به زبان اروپایی 91
4- تبلور هنر و علم و فرهنگ اسلامی در اسپانیا 92
5- تاثیر فرهنگ اسلامی بر اروپا 93
6- تبلور هنر و علم و فرهنگ اسلامی در سیسیل (صقلیه) 94
7- تأثیرات ترجمه‌ی کتب مسلمانان در اروپ 94
8- رشد مراکز دانشگاهی در اروپا 96
9- رواج روش‌های علمی تجربی جدید 96
10- زمینه‌سازی، جهت نهضت علمی و رنسانس اروپا 96
11- سیر تاریخی تأثیر گذاری مسلمانان بر اروپا 96
12- اوج حضور مسلمانان در اروپا 100
13- اقشار اجتماعی مسلمانان اروپایی 102
فصل سوم : موانع و چالش¬های ارتباطات و ارائه معارف اهل¬بیت:در اروپا 104
1- سیاست غیریت سازی اروپا 106
2- تصورات غیر واقعی جامعه اروپایی از اسلام و مسلمانان 106
3- تهدید وهابیت 109
4- اسلام هراسی 109
5- سطح پایین معاش مهاجرین مسلمان 114
6- چالش افراطیون مسلمان 115
فصل چهارم: امیدها و آمادگی¬های اسلام پذیری 118
1- افزایش اسلام گرایی 118
2- افزایش تعداد مساجد و مراکز تبلیغی- اسلامی 122
3- رواج ایده شکل¬گیری اروپای مسلمان 125
4- پایداری امیدوار کننده مسلمانان اروپا 125
فصل پنجم: بایسته¬های حضور مسلمانان در اروپا 126
1- همزیستی مسالمت آمیز 126
2- حفظ هویت اسلامی 127
3- تقویت امور فقهی 128
فصل ششم: دانشگاه¬های اروپا و امکان سنجی ارتباطات میان¬فرهنگی 131
الف) نظر اساتید و دانشجویان در امکان سنجی ارتباطات میان¬فرهنگی 134
1- جایگاه ارتباطات میان فرهنگ در دانشگاهای اروپایی 135
2-1- اروپا محوری مباحث فرهنگی 135
3-1- گسل¬های گسسته فکری 136
4-1- پیش داوری در گفتگوهای میان فرهنگی 136
5-1- حکومت اندیشه سکولاریستی بر مباحث میان فرهنگی 137
2- دانشجویان اروپایی و ارتباطات میان فرهنگی 137
1-2- استقبال و رویکرد مثبت دانشجویان 137
2-2- عدم یکسانی نگرش های دانشجویان به مقوله گفتمان فرهنگی 138
3- نقش موقعیت در گفتمان میان¬فرهنگی 138
4- نقش محیط در ارتباطات میان¬فرهنگی 140
5- نقش روش در ارتباطات میان¬فرهنگی 141
6- ویژگی¬ها و اعتبار دانشگاه¬های اروپا در مبحث ارتباطات میان¬فرهنگی 142
7- وظایف دانشجو در ایجاد ارتباطات میان فرهنگی 144
:(مشخصات منابع و مآخذ به ترتيب زير نوشته شود) 406
كتاب : نام خانوادگى نويسنده، نام نويسنده، عنوان كتاب، مترجم، محل انتشار، سال نشر، نوبت چاپ 406
168
2- نظریه های مبتنی بر تفاوت های فرهنگی در ارتباطات 170
1-2- ابعاد مرتبط با سطوح فرهنگی 170
1-1-2- نظریه چهره – مذاکره 170
1-1-1-2- نقد و بررسی 171
2-1-2- اصل محدودیت های مکالمه 171
1-2-1-2- نقد و بررسی 172
3-1-2- نظریه نقض پیش بینی 174
2-2- ابعاد مربوط به تفاوتهای فرهنگی 175
1-2-2- فردگرایی- جمعگرایی 175
2-2-2- اجتناب از عدم قطعیت کم- زیاد 176
3-2-2- فاصله قدرت کم- زیاد 176
4-2-2- مردانگی- زنانگی 176
ب) نظریه های توصیفی و عین گرایانه 177
1- نظریه های تأکیدمند برتاثیر متقابل گروهی و فرهنگی 177
1-1- نظریه همگرایی فرهنگی 177
2-1- نظریه مدیریت اضطراب و عدم قطعیت 178
3-1- نظریه تصمیم گیری گروهی مؤثر 179
4-1- نظریه جامع ارتباطات بین قومی 180
نقد و بررسی 181
2- نظریه های متمرکز بر انطباق ارتباطات میان گروهی و فرهنگی 181
1-2- همسازی ارتباطات 181
1-1-2- نظریه همسازی گفتار 182
2-1-2- جهت گیری معطوف به همسازی 182
3-1-2- موقعیت بلافصل 183
4-1-2- ارزشیابی و نیات آتی 183
2-2- انطباق بین فرهنگی 184
3-2- نظریه هم فرهنگی 184
3- نظریه های تأکیدمند بر مدیریت هویت در ارتباطات میان گروهی یا میان فرهنگی 185
4- نظریه های متمرکز بر شبکه های ارتباطاتی در مباحث میان فرهنگی و میان گروهی 190
5- ناکاستی های نظریه پردازی در باره ارتباطات میان فرهنگی از نظر گادیکانست 195
فصل سوم) نظریه های ارتباطات میان فرهنگی از نگاه اندیشمندان اسلامی 196
الف) نظریات ارتباطات میان فرهنگی اسلامی 197
1-2- نظریه داعی¬گری 197
2-2- نظر اشاعه نوآوری پیام 202
فصل چهارم) نظریه برگزیده ارتباطات میان فرهنگی 208
نظریه برگزیده تعریف ارتباطات میان فرهنگی 213
بخش چهارم: رفتار مناسب برای ارائه مکتب اهل¬بیت: 215
مقدمه 218
1- نظریات پیرامون رفتار در ارتباطات میان فرهنگی 218
2- تحلیل رفتار از منظر ارتباطات فرهنگی 220
3- رفتار تبلیغی 223
4- گونه شناسی رفتارهای تبلیغی 224
5- تطبیق و همسان سازی رفتارها با محتوای سیره اهل¬بیت: 251
6- رفتار برگزیده برای ارائه مکتب اهل¬بیت: در نظریه منتخب ارتباطات میان فرهنگی 266
بخش پنجم) شرایط مناسب برای ارائه مکتب اهل¬بیت: 268
مقدمه 269
الف) شرایط مناسب در نظریات ارتباطات میان فرهنگی 269
ب) گونه شناسی شرایط تبلیغی 273
1- شرایط مبلغ 274
2- شرایط محتوای تبلیغ 291
3- شرایط زمانی تبلیغ 293
4- شرایط مکانی تبلیغ 294
5- شرایط وضعی تبلیغ 294
ج) تطبیق و همسان سازی شرایط با محتوای سیره اهل¬بیت: 298
1- شرایط تبلیغی پیامبر9 299
2- مرحله‌بندی تبلیغ و زمان¬بندی فعالیت¬ها در سیره پیامبراکرم9 304
3- برپایی پایگاه¬های تبلیغی 306
د) شرایط برگزیده برای ارائه مکتب اهل¬بیت:در نظریه منتخب 308
بخش ششم) موقعیت و محیط مناسب برای ارائه مکتب اهل¬بیت: 310
مقدمه 311
الف) بررسی موقعیت و محیط در ارتباطات میان فرهنگی 311
ب) گونه شناسی موقعیت و محیط های تبلیغی 316
ج) تطبیق و همسان¬سازی موقعیت و محیط با محتوای سیره اهل¬بیت: 318
د) موقعیت و محیط برگزیده برای ارائه مکتب اهل¬بیت: 329
بخش هفتم) روش مناسب برای ارائه مکتب اهل¬بیت: 331
مقدمه 332
تطبیق و همسان سازی روش با محتوای سیره اهل¬بیت: 346
روش برگزیده برای ارائه مکتب اهل¬بیت در نظریه منتخب 371
نتیجه گیری 371
ضمیمه) مصاحبه با برخی از اساتید و فرهیختگان دانشگاه¬های اروپا 372
فهرست منابع و مآخذ 406
فهرست تفصیلی مطالب 431
نتیجه گیری
بحث‌هاي روش‌شناختي از مهم‌ترين مباحث روز است كه در دنيا و به ويژه دنياي پيشرفته‌ي صنعتي از آن به عنوان راز اصلي موفقيت ياد مي‌كنند. فرهنگ‌های مختلف بر اهداف و روش‌های متفاوتی برای دستیابی به اهداف تأکید می کنند. که روش چهره به چهره، محدودیت های مکالمه ونقض پیش بینی در نظریات ارتباطات میان فرهنگی مدلحاظ بوده و مورد بررسی قرار گرفته است. روش چهره به چهره دارای مقسم هایی است که ذکر کرده ایم. روش بهره مندی از شعایر، بهره گیری از فنون پیام رسانی، استفاده از راه و روش تبلیغی، استفاده از روش های ایجاد جاذبه و استفاده از ابزارهای ارتباطات میان فرهنگی از دیگر مباحث مهم این بخش می باشد و در بخش تطبیقات آن با سیره معصومین(علیهم السلام) به زوایای دیگری از روشها پرداخته ایم. و نتیجه گرفتیم که سیره پیام رسانی و ارتباطات فرهنگی پیشوایان دینی ما منطبق با بسیاری از نظریه های ارتباطات میان فرهنگی می باشد که از رهگذر تجربیات بشری به دست آورده اند و البته می توان صحت و ارزش آن نظریات را با معیاریت سیره معصومین ارزش گذاری و مورد پذیرش قرار دارد.
