به گزارش مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت؛ مریم اسماعیلی رئیس موزه دروازه دولت تهران، نخستین نسل از نفتکش API را که توسط تیم اشتراوسلر و کوربلی به سفارش شرکت نفت انگلیس و ایران طراحی و ساخته شده، مورد بررسی قرار داده است.
در سال 1935 یک مهندس بریتانیایی متولد مجارستان، مامور ساخت یک نفتکش برای شرکت نفت انگلیس – ایران شد که نتیجه آن AP1 بود.
نیکلاس اشتراوسلر (1891-1966) در امپراتوری اطریش-مجارستان متولد شد، قبل از جنگ جهانی اول به بریتانیا رفت و در طول جنگ به عنوان مشاور در یک شرکت تجهیزات نظامی مشغول به کار شد، در دهه 1920 به واسطه طرح‌ها و اختراع وسایل نقلیه تاشو و دوزیست، مورد توجه ارتش بریتانیا قرار گرفت.
اشتراوسلر در سال 1933 به تابعیت بریتانیا در آمد و در همان سال با شرکت مجارستانی “ویس مانفرید” قرارداد طراحی و ساخت نمونه‌های اولیه خودروهای نظامی را بست، دپارتمان اتومبیل WM به رهبری ژانوس کوربولی که شرکت ویس مانفرید عضوی از آن بود، در سال 1926-1927 یک اتومبیل کوچک طراحی کرده‌بود که با استقبال خوبی روبرو نشده بود، لذا آنها از این فرصت جدید جهت جبران خسارات مالی استقبال کرد.
یکی از دلایل موفقیت طرح‌های اشتراوسلر در زمینه خودروهای نظامی، نوع سیستم انتقال قدرت به چرخ‌ها و انعطاف پذیری محورهای خودروهای طراحی شده توسط وی بود. به طوری که هر کدام از محورها قابلیت آن را داشتند که جداگانه و مجزا از یکدیگر حرکت کنند و در مسیرهای ناهموار تمام چرخ‌های خودرو بر روی زمین باشند.
شرکت نفت انگلیس-ایران در سال 1935 سفارش یک خودرو را به اشتراوسلر داد، آنها نفتکشی می‌خواستند تا در جاده‌های خاکی و ناهموار سرزمین ایران به راحتی حرکت کند، با توجه به عدم وجود راه شوسه در ایران و همچنین عدم توسعه شبکه لوله‌های انتقال نفت، وجود خودرویی قدرتمند که بتواند در جاده‌های خاکی به راحتی حرکت کند بسیار احساس می‌شد.
اشتراوسلر، کوربلی و تیمشان AP1 را ساختند و راهی ایران کردند، AP1 مخفف Autrotruck Petrol 1 بود که برخی منابع دیگر مدعی هستند نام این کامیون مخفف ANGLO-PERSIAN 1St بود که مورد دوم مورد تائید نمی‌باشد.
شاسی AP1، 7.5 متر طول داشت، نیروی موردنیاز از یک موتور 6 لیتری V8 تامین می‌شد که توانایی تولید 200 اسب بخار قدرت را داشت، به دلیل وجود موتور بزرگ کولر در قسمت جلو، برخی معتقدند که AP1 دو موتور داشته، اما اینطور نبود. این نفتکش از 4 محور برای حرکت استفاده می‌کرد که دو محور جلو فرمان‌پذیر بودند، اما به دلیل سیستم ساده فرمان که هیدرولیکی نبود، رانندگی با AP1 کار فوق‌العاده سختی به حساب می‌آمد. این کامیون در واقع یک غول 7 تنی سرسخت بود که هدایت آن به هیچ عنوان کار آسانی نبود.
ویکتور سمیک (یا اسمیک) از طرف کمپانی ویس مانفرید، مامور شد که خودرو را به ایران برساند، وی با AP1 به ایران آمد، ویکتور سمیک یک کامیون بدون تانکر در پشتش، (اصطلاحا شاسی خالی) را به ایران رساند و در ایران آن را تکمیل کرد و به شرکت نفت انگلیس-ایران تحویل داد.
متاسفانه اطلاعات دقیقی از سرنوشت این کامیون در دسترس نیست، اما طبق اسناد شرکت نفت انگلیس- ایران این خودرو برای این شرکت چندان مفید نبوده است اما هرچه که هست AP1 اولین نفتکشی است که در ایران شروع به کار کرده و در واقع این خودرو را می‌توان جد بزرگ تانکرهای ایرانی دانست.
