وضع بحرانی و در حال انفجار کشور که از ادامه تبعید رهبر نهضت اسلامی ایران ناشی می شد از یک سو و عدم تمایل دولت ترکیه به ادامه زندان بانی امام، از سوی دیگر، رژیم پهلوی را بر آن داشت که تبعیدگاه وی را تغییر دهد.
از این رو، طی مذاکره سری با دولت عراق در قبال این تعهد که دولت ایران دخالتی در سرنوشت آزادی و مدت اقامت امام در عراق نداشته باشد، عراقی ها با انتقال امام به عراق پس از یازده ماه اقامت در ترکیه که ابتدا به صورت ناشناس انجام گرفت، استقبال گرم و پرشور و بی سابقه ای را به دنبال آورد. حضرت امام پس از یک توقف کوتاه در کاظمین برای زیارت مرقد مطهر امام هادی(ع) و امام عسگری(ع) رهسپار سامرا شدند و با استقبال با شکوه مردم و حوزه علمیه سامرا مواجه گردیدند. روز بعد، کربلا یکپارچه برای استقبال از امام آماده شد و ایشان یک هفته بعد با استقبال بی سابقه مردم و حوزه نجف وارد این شهر شدند. هدف رژیم شاه از تغییر محل تبعید امام آن بود که با توجه به شرایط خاص و سنتی حوزه علمیه نجف که هر تازه واردی در آن هضم می شد، آوازه امام را از این طریق، به خاموشی بکشانند، اما حضرت امام با ادامه مبارزات خود رهبری نهضت اسلامی را به شکلی دیگر پیگیری کرد، به طوری که رژیم بغداد مجبور به ایجاد فشار علیه ایشان و فراهم آوردن زمینه های خروج امام از این کشور گردید که در 13 مهر 1357 به پاریس صورت گرفت.
منبع: علی حائری و همکاران، روز شمار شمسی(قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما،1382)ص237.(با اندکی دخل و تصرف از سوی محمدسجاد شیرودی).
