به گزارش ایکنا، سیدمحمد رضوی؛ استاد دانشگاه آزاد اسلامی، شامگاه ۲ تیرماه در نشست علمی «پایان جهان و فرجام ادیان و تثبیت حکومت علوی» با بیان اینکه عید غدیر به گفته پیامبر(ص) برترین اعیاد اسلامی است، گفت: پایان جهان در مترادف عربی آن آخرالزمان است که بسامد تکرار آن در متون دینی زیاد است و کلمه دین هم در قرآن به تعداد زیادی به کار رفته است ولی کلمه ادیان در قرآن وجود ندارد، درست مانند واژگان نور و ظلمت که ظلمت در قرآن جمع(ظلمات) به کار رفته است ولی نور مفرد است.
رضوی با بیان اینکه پیوندی میان غدیر و حکومت آخرالزمان یعنی مهدویت وجود دارد، تصریح کرد: امامت از جمله اصول پذیرفته شده و قطعی و غیرقابل انکار در تشیع است؛ امامت جزء اصول دین و نه فروع دین است و در فروع دین، تقلید واجب است ولی در اصول شریعت خیر. چون بسیاری از مردم توان پرداختن به مسائل دینی را ندارند بنابراین اگر در حوزه احکام سؤالاتی دارند باید از اهل آن بپرسند و در اینجا واژه تقلید مفهوم می‌یابد. بنابراین همانطور که در توحید و نبوت و معاد تقلید جایز نیست در امامت هم اینطور است.
وی با اشاره به روایت امام باقر(ع) که فرمودند «بُنِيَ الإِسلامُ عَلى خَمسٍ عَلَى الصَّلاةِ، وَالزَّكاةِ، وَالصَّومِ، وَالحَجِّ، وَالوِلايَةِ، ولَم يُنادَ بِشَيءٍ كَما نُودِيَ بِالوِلايَةِ، فَأَخَذَ النّاسُ بِأَربَعٍ وتَرَكوا هذِهِ ـ يَعنِي الوِلايَةَ» افزود: در مورد روزه و نماز و حج خداوند رخصت‌هایی داده است یعنی اگر فرد بیمار بود یا نمازش قضا شد می‌تواند بعدا قضای آن را به جا آورد یا اگر کسی در ماه رمضان در مسافرت و بیماری باشد می‌تواند بعدا قضای آن را به جا بیاورد و در حج هم استطاعت‌های مختلف مالی و غیره شرط است؛ اگر کسی استطاعت داشته باشد که به حج برود بر او واجب خواهد شد؛ استطاعت هم در نظر فقها شامل استطاعت مالی، استطاعت جانی و استطاعت امنیتی است؛ در کرونا در مقطعی این استطاعت از بین رفت ولی در خصوص امامت و ولایت و به خصوص ولایت مطلقه امیرالمؤمنین(ع) خداوند به احدی رخصت نداده است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در قرآن کلمه ادیان به کار نرفته است و فقط کلمه دین داریم، گفت: آیه سوم سوره مبارکه مائده ما را به بحث غدیر پیوند می‌دهد؛ در برخی روایات در مورد مائده آمده است که سفره و خوان الهی است که خداوند برای مردم پهن کرده است؛ در این آیه آمده است؛ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا؛ یعنی دین به صورت مفرد آمده است که شناخت واژگان و مفردات از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا بسیاری از مفردات قرآن، توقیفی هستند و حق اظهار نظر شخصی در مورد آن نداریم. لذا هر چند قرآن کریم بر تدبر در خود تاکید کرده است ولی تبیین را جزء وظایف پیامبر(ص) می‌داند: بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ ۗ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ.
تدبر بدون توجه به سخن اهل بیت(ع) توهم است
وی با تاکید بر اینکه تدبر در قرآن اگر بدون سخن اهل بیت(ع) باشد به سمت توهم و بافتن حرکت می‌کند، اظهار کرد: در نهج‌البلاغه، حیاکت(بافتن) مورد مذمت قرار گرفته شده است؛ اشعث بن قیس از جمله دشمنان حضرت علی(ع) است و ایشان او را با حائک بن حائک مورد مخاطبه قرار داده است. قطعا بافتن در اینجا نه به معنای آن که او شغل بافندگی دارد و پدر او هم شغل بافندگی داشته است زیرا این شغل کراهت و حرمتی ندارد و امروزه صنایع نساجی جزء بزرگ‌ترین صنایع در جهان است بنابراین در اینجا مراد حضرت امیرالمؤمنین(ع) از بافتن، توهماتی است که اشعث به دین نسبت داده است و به جای اینکه قرآن را محور قرار دهند قرآن را به خدمت گرفته تا بافته‌های خود را بر آن تحمیل کند. این کار مصداق بارز تفسیر به رای است که در روایت فرمودند جایگاه چنین کسی جهنم است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: مفرده دین هم که در آیه سوم سوره مبارکه مائده آمده است واژه توقیفی از ناحیه خداوند است و کسی بهتر از پیامبر(ص) نمی‌تواند این آیه را توضیح دهد؛ ایشان فرمودند: «الیوم» همان روز عید غدیر خم است که پیامبر(ص) از مردم برای پذیرش ولایت امیرالمؤمنین(ع) بیعت گرفته است و این دین با این بیعت به کمال می‌رسد. این نعمتی که تمام گشته و قبل از آن ناقص بوده است نعمت ولایت است؛ در روایات داریم که نعمت نبوت، نعمت ناقصه است و این نعمت با ولایت حضرت علی(ع) کامل شده است.
رضوی افزود: پذیرش ولایت هویت و شناسنامه یک فرد مؤمن است و بدون آن بی‌هویت خواهد شد؛ مفردات دیگری هم در قرآن وجود دارند که مفرده توقیفی است مانند عرش، کرسی، اولی الامر، شجره ملعونه و خبیثه، امام مبین، کتاب مکنون، لوح محفوظ و کتاب مبین و …؛ خطبه پیامبر(ص) در غدیر برای معرفی ولایت حضرت علی(ع)، خطبه بسیار مهمی است و مایه دردمندی و تاسف است که کسی مدعی تشیع باشد ولی این خطبه را برای یکبار هم قرائت نکرده است و شاید فقط همین تعبیر «من کنت مولاه فعلی مولاه» را در ذهن دارد.
احیای سنت حدیثخوانی
رضوی ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگ فراروی ما این است که سنت متن‌خوانی یعنی حدیثخوانی در حوزه و دانشگاه‌ها وجود ندارد؛ در خطبه غدیر، پیامبر(ص) ۵۴ بار تعبیر معاشر الناس را به کار برده است یعنی ای گروه مردم؛ این همه تکرار نشانه اهمیت سخنی است که ایشان می‌خواهد بیان کنند؛ این سنت متاسفانه فراموش شده است و اگر بخواهیم در حوزه دین و در برخورد با فتنه‌ها کلاه بر سرمان نرود بهترین راه این است که سنت حدیثخوانی داشته باشیم تا بتوانیم به شبهات پاسخ دهیم.
وی گفت: در جریان سقیفه وقتی برخی بر مسند قدرت نشستند، می‌بینیم پدیده منع کتابت حدیث در طول صدسال انجام شد، چرا حدیث نباید نوشته نشود؟ زیرا حدیث، ابهام‌زدا و رمزگشا بوده است و دوست نداشتند این کار انجام شود؛ خلفای عباسی به خصوص مامون اجازه داد تا متون یونانی در بلاد اسلامی، ترجمه شود که برخی آن را به طرفداری وی از علم و عالم نسبت می‌دهند ولی نگاه تیزبینانه یک محقق چه بسا او را به این سمت و سو بکشاند که مامون خواسته است تا مردم به جای روآوردن به احادیث پیامبر(ص) به سمت متون یونانی و ترجمه‌ای گرایش پیدا کنند.
استاد دانشگاه رضوی با بیان اینکه خطبه غدیریه در سال دهم هجرت ایراد شد، گفت: پیامبر(ص) بعد از اینکه در آخرین سال عمر شریفشان مناسک حج را انجام دادند در منطقه غدیر خم این خطبه نورانی را بیان فرمودند. علامه امینی که کتاب شریف الغدیر را در دوره‌ای که هیچ نرم‌افزای وجود نداشته است تالیف فرمودند، اشاره داشته‌اند که حدیث غدیر، متواتر است یعنی خبر واحد نیست که بخواهیم در ثقه و عادل بودن راوی این خبر تردید بکنیم.
غدیر؛ هویت و شناسنامه شیعه
رضوی افزود: به نظر بنده غدیر هویت و شناسنامه تشیع و الفبای دین است؛ یک دانش‌آموز وقتی وارد کلاس ابتدایی شود و الفبای خواندن و نوشتن فرامی‌گیرد به او می‌گویند با سواد است؛ لذا سواد و خرد دینی داشتن با غدیر گره می‌خورد و کسی که با امامت و ولایت آشنا نباشد ممکن است یک پزشک و مهندس باسواد باشد ولی باز بی‌سواد دینی و خنثی است؛ بنابراین راه خلاصی از بی‌سوادی دینی آشنایی با غدیر و خطبه و ماجرای آن است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به خطبه غدیریه و اینکه پیامبر(ص) با حمد و ثنای الهی این خطبه را شروع فرموده‌اند، گفت: پیامبر(ص) در ابتدای این خطبه بر اینکه بنده خدا است و ربوبیت خدا را می‌پذیرد اقرار کرده است و در ادامه می‌فرمایند من این وظیفه را که خدا بر دوش من گذاشته است باید انجام دهم و اگر انجام ندهم «قارعه»ای بر من وارد خواهد شد؛ در قرآن کریم سوره‌ای به این نام داریم و قارعه به معنای عذاب درهم‌کوبنده است؛ در حقیقت پیامبر(ص) از عذاب درهم‌کوبنده الهی به خدا پناه می‌برد.
رضوی ادامه داد: پیامبر(ص) در ادامه فرمودند: خداوند فرمود: يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ «فی علی»؛ جالب اینکه تعبیر «فی علی» در قرآن نیامده و جزء بحث تنزیلی نیست ولی جزء وحی بیانی است. در این آیه تاکید شده است که اگر این رسالت را انجام ندهی همه زحمات ۲۳ نبوت تو بر باد خواهد رفت. پیامبر فرمودند جبرئیل سه مرتبه بر من وارد شد و از من خواست که در غدیر خم فرود آیم و امامت علی(ع) را به هر سیاه و سفید و مسافر و بادیه‌نشین اعلام کنم. ایشان علی(ع) را نسبت به خود به منزله هاورن برای موسی معرفی کردند و اینکه ایشان جانشین من است با این تفاوت که بعد از من دیگر پیامبری نخواهد آمد.
وی افزود: پیامبر(ص) در این خطبه فرمودند من از جبرئیل خواستم تا این ماموریت را از من معاف کند آن هم به خاطر کثرت منافقین و قلت مؤمنین، دغل‌کاری گناه‌کاران و خطر مستهزئین و کسانی که در ظاهر بخ بخ گفتند ولی در باطن پیامبر را مجنون و تابع هوای نفس معرفی می‌کردند، ولی جبرئیل سه بار نازل شد و بر ابلاغ امامت تاکید کرد.
