عنوان مقاله: مكتب تاريخي و كلامي صحابه نگاري

نویسنده: حجت الاسلام محمد رضا هدایت پناه

 چكيده

صحابه نگاران افزون بر اختلاف ساختارى در تأليف كتاب هاى خود، كه به دو مكتب «حديثي» و مكتب «شرح حال نويسي» تقسيم مي شوند، از نظر محتوا و متن ـ يعنى چگونگى و كيفيت آنچه در ارتباط با صحابه نوشته اند نيز به يك شكل عمل نكرده اند. بدين روي، مكتب «محتوايى» را پديد آورده اند.    

بررسي، مطالعة دقيق كتاب هاي صحابه نگاري نشان مي دهد كه به طوركلي، از نظر محتوا، دو مكتب فعال در اين زمينه وجود دارد: مكتب «تاريخي» از يك سو و مكتب «كلامي» از سوى ديگر. اين دو ديدگاه، تفاوت ها و تعارض هاي آشكارى را در صحابه نگاري ها از حيث محتوا و شرح حال صحابه به وجود آورده است. به ويژه در بيان شرح حالِ آن دسته از صحابه كه از نظر رفتار سياسي و فكري، هميشه نقد شده اند.

در مكتب «تاريخي»، صحابه نگار فارغ از اينكه يك فقيه، محدث و متكلم است، در بررسي محتوا، منطبق بر مكتب مورخان عمل مي كند؛ يعني ذيل معرفي صحابه، به اخباري از او اشاره مي كند كه خوشايند برخي نيست، ولي در مكتب «كلامي»، اين گونه اخبار سانسور و يا نقد و غالباً رد يا توجيه مي شود. اين نوشتار در پي تبيين اين دو مكتب و تفاوت هاي آن دو با هم است.

كليدواژه ها: كتاب هاي صحابه نگاري، مكاتب صحابه نگاري، مكتب تاريخي، مكتب كلامي، عدالت صحابه.

برای مشاهده متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید.