کتاب:

تئوری تمدن در اسلام و علل عقب ماندگی مسلمانان

حیدر پیرعلیلو

مترجم: رمضان رضایی

نشر اختر 1394

چاپ اول

متاسفانه وقتی در بیان علتهای عقب ماندگی در گذشته مسلمانان دقت می شود، می بینیم امروزه دولت های غربی تمام همت خویش را در ادامه تکرار حوادث تلخ گذشته جهت عقب نگهداشتن مسلمانان دنبال می کنند.چنانکه تمام کشور های اسلامی را به نحوی با زمینه های غلط سیاسی و فکری به جان هم انداخته اند که جنگ های داخلی در عراق سوریه یمن افغانستان و مصر از این نمونه هاست.جالب این که همه این کشور ها از مراکز عمده تمدنهای باستانی جهان هستند.غربی ها هرچند که قبلا توانسته اند امپرواتوری بزرگ ایران امپراتوری عثمانی و در زمان نزدیک کشور بزرگ اندونزی و کشور بزرگ سودان را تجزیه نمایند که همه این بلاها از سوی اروپای مسحی به فرماندهی امپراتوری انگلیس و امپراتوری روسیه انجام گرفت.اگر این روند ادامه داشته باشد، ما رسالت تاریخی خود را در احیای تمدن شکوهمند گذشته خود را به انجام نخواهیم رسانید.که امید است هوشمندی متفکران اسلامی مانع از ادامه چنین خسارت هایی به جهان اسلام  شود که در قرن های آینده بتوان ناقط عطف تاریخی جید در همبستگی مسلمین پیدا کرد تا زمینه تاریخی پیشرفت های علمی مسلمین را شاهد شویم.در هر صورت غرض اصلی از تالیف این کتاب این است که معلوم شود تا میان دین و تمدن هیچ مغایرت و ضدیتی وجود ندارد و اینکه در نگاه به تمدن اسلامی و تمدن غرب، عوامل زیادی را باید کنار هم قرار داد.

خداوند از تمدن های باستانی در کره زمین نام می برد تا بفهماند که هم این امتیاز مخصوص یک ملت نیست و هم این انسان ها از دل منابع موجود در زمین این آثار تمدنی را آفریده اند. اختصاص نام سوره هایی از قرآن به نام تمدن های قدیم به اثبات این موضوع می پردازد که سورم روم،سوره سبا یا تمدن یمن قدیم در غرب و سوره احقاق یا تمدن یمن شرقی در ایام حضرت هود(ع)-سوره حجر تمدن پارینه سنگی عهد صالح (ع) و اشارات دیگر بنام های ذی القرنین در سوره کهف که به احتمالی یاد آور تمدن ایرانی در عهد کوروش هخامنشی است و اشاره به هنر ساختمانی شداد در عهد عود (ع) با آیه (ارم ذات العماد) و فراعنه مصر با آیه ( و فرعون ذی الوتاد) و اشاره به کلمه مصر که نمادهای تمدن انسانی در میان غیردینداران است.اما در مورد تمدن و ایجاد آن در میان دین داران نیز اشاراتی دارد که نشان می دهد که از نظر خداوند هیچ منافات و تضادی میان تمدن و دین وجود ندارد که هیچ، بلکه دین خود ایجاد کننده تمدن است.

با توجه به آیاتی که در قرآن در رابطه با تمدن های بشری آمده مشخص می شود که این مهم چیزی خارج از قانون و قاعده پروردگار نبوده است که از نماد های آن می توان مشخصا به تمدن اسلامی اشاره کرد که وابسته بر فرهنگ اسلامی در زیر ساخت تمدن است.

مصادیق عمده تمدن اسلامی ، پایه و مبنای خویش را از رفتارهای رسول اکرم (ص) و بزرگان دین نشات می گرفت و برهمین اساس هم آنچه در این تمدن بوجود آمده است، در راستای تکمیل فرایند بندگی انسان و مقام خلیه اللهی اوست.

پرداخت به تمدن اسلامی در دوجهت قابل بررسی است یعنی تمدن اسلام در دو بعد بوده است:

1. تمدن در عرصه علوم انسانی در دو بخش تمدن فرهنگی و ساختاری
2. تمدن در عرصه علوم تجربی که در جهان اسلام از این علم به علوم غربیه یاد می شود.

سید علی صالحی امیر

منبع: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران